تفاوت میان فرش فانتزی و گلیم فرش و گلیم

به طور کلی انواع فرش ماشینی را از نظر نوع بافت می توان به پنج دسته تقسیم کرد. فرش فریز (یا گلیم فرش) و گلیم دو نوع از آنها هستند. آشنایی با این اصطلاحات باعث می شود تا شما به عنوان مصرف کننده در هنگام تصمیم گیری نهایی برای اقدام به خرید فرش، راحتتر تصمیم بگیرید که کدام فرش برای محیطی که میخواهید مناسب تر است.

ابتدا لازم است بدانید که فرش فریز، یک نوع از انواع فرش ماشینی است. به عبارت دیگر فرش فریز از نظر نوع بافت فرش با دیگر انواع فرش متفاوت است. اما اینکه گاهی به اشتباه فرش فریز را فانتزی و… می خوانند به این دلیل است که این فرش بر اساس طرحش به انواع مختلف تقسیم میشود. فرش فریز اگر طرح عروسکی داشته باشد، فرش عروسکی یا فرش کودک، اگر طرح گبه داشته باشد، گبه یا فرش عشایری و اگر طرح فانتزی و مدرن داشته باشد، فرش فانتزی یا مدرن خوانده می شود.  البته فرش فریز که یک نوع خاص بافت یعنی بافت درشت با نخهای ضخیم تر دارد، در میان مردم به گلیم فرش شهرت یافته است.

هر یک از طرح ها که با بافت فریز تولید می شوند، با انواع بافت دیگر تولید شده است. مثلا فرش فانتزی 700 شانه یا فرش عروسکی 700 شانه نیز، تولید شده و در بازار فرش موجود است. اما نباید این نکته را فراموش کنیم که فانتزی بودن یا نبودن یک فرش به موضوع طرح زمینه آن بستگی دارد، و فرش فانتزی را نمی توان یک نوع خاص از فرش دانست.

حال که این نکته و تفاوت میان اسامی را دانستیم، به سراغ جنبه های مختلف تفاوت میان فرش فریز و گلیم می رویم و آن را ازجنه های مختلف بررسی میکنیم:

تفاوت ظاهری فریز و گلیم

گلیم ظاهر کاملا متفاوتی در نسبت به فرش فریز دارد. زیرا نوع بافت گلین فرش از نوع بافت فرش های پرز بریده نیست. پرز گلیم، نسبت به فریز بسیار کوتاهتر بوده تا حدی که از نظر ضخامت گلیم، کمترین ضخامت را نسبت به انواع فرش ماشینی دارد. ضخامت و تراکم کم فرش گلیم باعث شده تا این فرش شبیه موکت باشد. و ارزان ترین نوع در میان انواع فرش ماشینی باشد.

فرش فریز، اما چنین نیست. ظاهر فرش فزیز شبیه به فرش معمولی با پرزهای عادی است با این تفاوت که در بافت این فرش به دلیل اینکه دستگاه بافت فریز از شانه و تراکم پایینی برخوردار است، برای جبران این نقص از نخ های ضخیم تر استفاده شده است. استفاده از نخ های ضخیم در بافت فرش فریز باعث شده است تا علیرغم تراکم پایین این نوع فرش، فرش فریز از ضخامت و نرمی بهتری نسبت گلیم فرش برخوردار باشد و نسبت به گلیم بسیار راحتر است. همین مزیت باعث می شود که فرشهای عروسکی اتاق کودک را بیشتر با بافت فریز تولید کنند.
 

تفاوت دوام فریز و گلیم

البته ماندگاری هر فرشی رابطه مستقیم با میزان استهلاک آن ( شستشو و پا خور فرش، در معرض گرما و نور مستقیم خورشید بودن و… ) دارد. اما به صورت کلی و در شرایط مساوی، با توجه به اینکه در بافت فریز از نخ ها ضخیم تری استفاده می شود؛ همچنبن در نظر گرفتن این نکته که میزان تابیده شدن نخ های فریز، بیشتر از گلیم است (چرا که نخ های گلیم بریده نمی شوند اما سرنخهای فریز بریده میشوند و بدون تاب مناسب نخ امکان بافت آن وجود ندراد)؛ بدیهی است که -بدون در نظر گرفتن عوامل جانبی- دوام و نرمی فرش فریز نسبت به گلیم بیشتر است.

اما نباید این نکته را از نظر دور داشت که هر دوی گلیم و فریز جزو فرش های ارزان قیمت بوده و برای کاربرد در جاهایی تولید می شنوند که شما نمی خواهید زیاد هزینه کنید. مثل فرش آشپزخانه (چون احتمالا کثیف می شود یا می سوزد  😎 و…) یا فرش اتاق کودک (که البته خودتان بهتر میدانید چه بلایی قرار است سر این فرش بیاید.

تفاوت بر جا ماندن اثر پا در فرش گلیم و فریز

در گلیم اساسا چون این نوع فرش خاب ( یا ضخامت ) ندارد، معمولا هیچ اثری از پا باقی نمی ماند. ضخامت این فرش یشتر نزدیک به موکت است تا فرش و البته این را نمی توان عیب آن دانست. چون این فرش کارآیی خاص خود را دارد. ویژگی های که دیگر انواع فرش ندارند و نمی توان در بعضی فضاهای خانه از دیگر انواع فرش استفاده کرد.

در فرش های فریز هم جای پا بسیار کم مشخص است. البته آن هم بیشتر در فریز براق نه فریز های معمولی.

تفاوت لطافت و نرمی سطح گلیم و فریز

گلیم به دلیل نداشتن خاب با نخ های بریده شده، سطحی سخت تر از فرش فریز دارد. ضخامت پرزهای گلیم معمولا 4-5 میلیمتر است. اما فرش فریز به دلیل داشت پرزهای بلندتر و شبیه به فشر معمولی از نرمی و لطافت بیشتر برخوردار است.

تفاوت کاربرد گلیم و فریز

پیش از این نیز در لا به لای مطالب به این نکته اشاره کردیم که گلیم فرش به دلیل نازکی و سبکی بیشتر برای آشپزخانه و راه پله و راهرو مناسب است.

اما فرش فریز با توجه به نرمی آن البته با توجه به طرح زمینه آن می تواند در اتاق خواب، اتاق کودک و یا حتی آشپزخانه و اتاق پذیرایی نیز استفاده شود.

نگهداری گلیم و فریز

در مورد شیوه نگهداری تفاوت چندانی میان انواع فرش ماشینی وجود ندارد. اما آنچه روشن است این است که فرشهای درشت بافت بیش از فرشهای ریز بافت نیاز به نگهداری و مراقبت دارند. همچنین ایستایی این گونه فرشها به دلیل پایین بودن تعداد گره های فرش نسبت به فرش های ریز باف کمتر است. از این رو نظافت مرتب فرش، شستشوی کمتر، در معرض نور مستقیم خورشید نبودن، در معرض سرمای شدید نبودن و حرارت مستقیم ندیدن از جمله عواملی است که رعایت آنها برای حفظ و نگهداری فرش ماشینی (و حتی فرش دستباف) ضروری است. رعایت این موارد مسلما بر عمر و دوام فرش شما خواهد افزود.

ویژگی های فرش فانتزی

امروزه کارشناسان فرش این کالا را از نظر طرح و رنگ به دو دسته تقسیم کرده‌اند که شامل فرش کلاسیک و فرش فانتزی می‌شود. فرش مدرن یا فانتزی در طرح و نقش تفاوت‌هایی با فرش‌های کلاسیک دارد. هرچند مواد تشکیل‌دهنده آن یکسان است. فرش‌های فانتزی از نظر تراکم گره به 500، 700، 1000، 1200 و 1500 شانه تقسیم می‌شوند. متریال استفاده‌شده در تولید این فرش‌ها می‌تواند نخ ابریشم یا پلی‌استر یا حتی پنبه و پشم باشد؛ به همین دلیل در تولید فرش مدرن یا فانتزی از پلی‌استر استفاده می‌کنند؛ به‌طوری‌که می‌توان گفت بیشتر فرش‌های فانتزی که در بازار ایران وجود دارند، از همین متریال ساخته شده‌اند. از میان فرش‌های فانتزی فرش فریز شباهت بیشتری به گلیم و قالیچه دارد. این فرش تراکم کمی دارد و در بافت آن از نخ‌های ضخیم استفاده می‌شود تا این تراکم پایین جبران شود. این فرش در طرح و رنگ متنوع تولید می‌شود.

ویژگی های گلیم فرش

گلیم فرش یکی از قدیمی‌ترین بافت‌هایی است که از همان ابتدا محبوبیت زیادی داشته است. گلیم درواقع نوعی فرش ساده و سبک است که از نظر ساختاری تفاوت‌هایی با فرش‌های معمولی دارد. قدمت گلیم به صدها سال پیش برمی‌گردد. براساس بررسی‌های انجام‌شده، اولین بار مردم شمال آفریقا و شرق اروپا و بخش‌های مرکزی آسیا اولین کسانی بودند که به سمت استفاده از گلیم رفتند.

گلیم دو نوع ماشینی و دستی دارد که نوع دستی آن در خانه و روی دار قالی بافته شده و نوع ماشینی آن در کارخانه‌ها و با استفاده از ماشین‌آلات صنعتی مدرن بافته می‌شود. ساده‌ترین تعریفی که می‌توانیم درباره گلیم فرش داشته باشیم، این است که گلیم فرش، درواقع فرشی است که پرز ندارد. فرش به‌طور طبیعی سه بعد دارد که شامل طول یا چله، عرض یا پود و ارتفاع یا پرز می‌شود. گلیم فرش بعد سوم را ندارد و به همین دلیل گلیم فرش‌ها وزن کمی دارند.