چرا ارتفاع نخ خاب فرش ماشینی نقش کلیدی در ضخامت و نرمی دارد؟
ارتفاع نخ خاب فرش ماشینی و تاثیر آن در ضخامت بافت
توی مقاله های قبلی آکادمی قالی کاشان ، کلی درباره شانه و تراکم فرش صحبت کردیم و گفتیم چطور روی قیمت و کیفیت فرش اثر می ذارن . گفتیم شانه ، یعنی تعداد گره هایی که تو عرض فرش زده می شه ، و تراکم هم یعنی گره هایی که توی طول قرار می گیرن .
حالا تو این مطلب ، قراره بریم سراغ یه موضوع دیگه که کمتر بهش توجه شده ولی خیلی مهمه : ارتفاع نخ خاب فرش . نخ خاب چیه ؟ چرا بعضی فرشا نرم ترن ؟ یا چرا یه سری فرشا ضخیم تر و یه سری نازک ترن ؟ اگه دنبال خرید فرش ماشینی ، به خصوص فرش کاشان هستی ، حتماً لازمه این چیزا رو بدونی .
نخ خاب فرش چیست ؟
بذار از اولش بگیم . توی بافت فرش ماشینی سه جور نخ به کار می ره : نخ تار ، نخ پود و نخ خاب . نخ خاب همونیه که وقتی فرش رو لمس می کنی ، زیر دستت حسش می کنی . در واقع ، سطح بیرونی فرش از همین نخ ساخته شده . به همین خاطر هرچی کیفیت این نخ بالاتر باشه ، کیفیت کلی فرش هم بیشتر به چشم میاد .
برخلاف نخ های تار و پود که داخل بافت هستن و دیده نمی شن ، نخ خاب مستقیماً زیر پاته . حالا چرا این مهمه ؟ چون بیشتر وزن و حجم فرش رو همین نخ خاب تشکیل می ده . یعنی هرچی نخ خاب بیشتر استفاده بشه یا کیفیتش بالاتر باشه ، قیمت فرش هم می ره بالا .
یه چیز دیگه هم هست : ضخامت این نخ ها به نمره نخ بستگی داره . هرچی نمره نخ بیشتر باشه ، یعنی اون نخ نازک تره . پس اگه نمره نخ خاب زیاد باشه ، ضخامتش کمتر می شه و فرش نازک تر درمیاد .
علت نازک بودن الیاف یا پرزهای فرش
شاید تا حالا با خودتون گفتین چرا بعضی فرشا پرزشون نازکه و یه جورایی ظریفه ؟ خب دلیلش ساده ست : شانه و تراکم بالا . یعنی چی ؟ یعنی توی هر متر مربع ، گره های بیشتری بافته شده . حالا وقتی بخوایم این تعداد زیاد گره رو کنار هم جا بدیم ، مجبوریم از نخ های باریک تر استفاده کنیم .
پس هرچی شانه و تراکم فرش بیشتر باشه ، پرزهای اون نازک تر می شن . مثلاً فرش ۷۰۰ شانه پرز ضخیم تری داره نسبت به فرش ۱۲۰۰ شانه .
جالبه بدونی خیلیا هنوز عاشق فرشای ۵۰۰ و ۷۰۰ شانه ان ، چون هم نرم ان هم زیر پا احساس راحتی بیشتری دارن .
ارتفاع نخ خاب فرش و تاثیر آن روی ضخامت فرش
یکی از اون نکته هایی که خیلیا ازش غافلن ، ارتفاع نخ خابه . هرچی پرزهای فرش بلندتر باشن ، طبیعتاً فرش هم ضخیم تر دیده می شه . اما یه چیزی رو باید بدونید : تو فرش هایی مثل ۱۲۰۰ یا ۱۵۰۰ شانه ، به خاطر ظرافت نخ ها ، نمی شه از پرز بلند استفاده کرد . چرا ؟ چون نخ های خیلی نازک نمی تونن ایستادگی لازم رو داشته باشن . اگه بخوایم ارتفاعشون زیاد باشه ، خم می شن و نقش فرش به هم می ریزه .
ارتفاع استاندارد نخ خاب در مدل های مختلف فرش ماشینی :
- گلیم ۳۲۰ شانه : حدود ۳ میلی متر (±۱)
- فرش ۴۴۰ شانه : حدود ۱۳ میلی متر (±۱)
- فرش ۵۰۰ شانه : حدود ۱۲ میلی متر (±۱)
- فرش ۷۰۰ شانه : حدود ۱۱ میلی متر (±۱)
- فرش ۱۰۰۰ شانه : حدود ۱۰ میلی متر (±۱)
- فرش ۱۲۰۰ شانه : حدود ۸ میلی متر (±۱)
- فرش ۱۵۰۰ شانه : حدود ۷ میلی متر (±۱)
البته این عددها ممکنه تو هر کارخانه یه کم بالا پایین باشه . مثلاً یه شرکت ممکنه فرش ۷۰۰ شانه ای بزنه با پرز ۹ میلی متری ، یه شرکت دیگه همون فرش رو با پرز ۱۲ میلی متری تولید کنه .
کم بودن ارتفاع نخ خاب یعنی نخ کمتری استفاده شده ، پس وزن فرش کمتر می شه و در نتیجه قیمتش هم برای تولیدکننده پایین تر درمیاد . ولی این لزوماً به معنی بی کیفیت بودن نیست .
ضخامت فرش شاید عمرش رو خیلی تعیین نکنه ، ولی تو نرمی و راحتی نقش مهمی داره . اگه دنبال فرشی هستی که زیر پا نرمه و یه حس لطیف بده ، حتماً به ارتفاع نخ خاب دقت کن .
فرش شگی با ارتفاع خاب استثنایی
بذار یه مدل خاص رو معرفی کنم : فرش شگی . این مدل یه استثناست ! چرا ؟ چون ارتفاع نخ خابش خیلی زیاده . حدود ۴۸ میلی متر ! واسه همین بهش می گن فرش پرزبلند .
مدل جدیدترش هم به اسم «فرش شگی فلوکاتی» معروفه . این یکی با نخ های فوق العاده نرم بافته شده که در عین لطافت ، ضخیم هم هستن . شانه این فرش فقط ۱۶۰ تاست ، ولی چون پرزاش خیلی بلنده ، شانه پایین اصلاً به چشم نمیاد .
خیلی از خانواده ها برای اتاق کودک از این مدل استفاده می کنن چون نرمه ، ضربه گیر داره و حس خوبی می ده . اگه دنبال یه فرش مدرن و خاص هستی ، حتماً یه نگاهی به فرش شگی بند
از .
تاثیر ارتفاع نخ خاب در کیفیت انواع فرش
خب حالا سوال مهم : فرش ضخیم بهتره یا نازک ؟ راستش ، این یه چیز سلیقه ایه . بستگی داره چی برات مهم تر باشه : نرمی فرش یا ظرافت و طرح ؟
وقتی شانه و تراکم می ره بالا ، برای حفظ کیفیت ظاهری فرش ، باید پرزها کوتاه تر بشن . یعنی یه فرش ۱۵۰۰ شانه ، پرز بلند نداره چون نقش هاشو خراب می کنه .
مثلاً توی فرش مسجد قضیه فرق داره . اونجا نرمی زیر پا خیلی مهمه ، نه زیبایی بصری . چون مردم باید مدت زیادی بشینن یا نماز بخونن . پس ارتفاع نخ خاب اونجا باید بیشتر باشه و دیگه نیازی به تراکم بالا نیست .
چطور جنس نخ خاب فرش ماشینی را تشخیص دهیم ؟
یه حقیقت تلخ : تشخیص جنس نخ خاب خیلی سخته . چون بیشتر از ۸۰ درصد فرش رو همین نخ تشکیل می ده ، پس خیلی مهمه که باکیفیت باشه .
چند تا راه ساده برای تشخیص هست : اگه فرش پرز نمی ده ، بوی بد نمی ده و لمسش نرم و دل نشینه ، احتمالاً نخ خوبی داره . ولی واقعاً مطمئن بودن سخته و معمولاً باید به فروشنده اعتماد کرد . البته فروشگاه های معتبر مثل قالی کاشان خودشون تضمین می دن و جای نگرانی نیست .
تأثیر نخ خواب در شستشوی فرش
همون طور که گفتیم ، نخ خاب فقط ظاهر نیست ، بلکه رو نحوه شستشو هم تأثیر داره . مثلاً بعضی الیافا با مواد شوینده خاصی سازگارترن ، بعضی ها به حرارت حساسن .
اگه نخ خاب فرش شما پلی استره ، شستن با آب داغ ممکنه بهش آسیب بزنه . اگه اکرولیک باشه ، یه مدل دیگه باید باهاش رفتار کرد . پس برای شستن فرش ، مخصوصاً اگه مطمئن نیستی جنسش چیه ، بهتره بدی دست یه قالیشویی حرفه ای .
کلام آخر :
امروزه فرش های ماشینی کاشان تنوع زیادی دارن و عوامل زیادی مثل ارتفاع نخ خاب ، نوع الیاف ، شانه ، تراکم و . . . توی کیفیت نهایی نقش دارن . اگه دنبال خرید یه فرش باکیفیت هستی ، فقط ظاهرشو نبین . اطلاعات فنی مثل جنس نخ خاب ، ارتفاع پرز و شانه رو هم بررسی کن .
و یه هشدار مهم : خیلی از فرش هایی که تو بازار می فروشن با برچسب «فرش کاشان» ، در اصل تولید کاشان نیستن . اگه می خوای یه خرید مطمئن داشته باشی ، بهترین راه اینه که مستقیم از فروشگاه اینترنتی قالی کاشان خرید کنی . هم ضمانت نامه کتبی می گیری ، هم قیمت درب کارخانه رو پرداخت می کنی .
اشتراک گذاری
