جادوی اصالت در هر گره : شناخت کامل ویژگی های فرش کلاسیک ایرانی
فرش کلاسیک چیست ؟ شناخت کامل ویژگی های فرش کلاسیک ایرانی
فرش توی خونه های ایرانی فقط یه وسیله نیست ؛ یه جورایی بخشی از هویت ماست . وقتی وارد بیشتر خونه های ایرانی بشی ، بعیده که یه فرش خوشگل کاشونی یا یه طرح سنتی نبینی . فرش اونقدر تو فرهنگ و زندگی روزمره ما جا افتاده که انتخاب درستش واقعاً اهمیت داره . مخصوصاً اگه دنبال یه دکور شیک و دل نشین باشی ، باید بدونی چه مدل فرشی با فضای خونه ات جور درمیاد .
حالا سوال اصلی اینجاست : فرش کلاسیک چیه و اصلاً چه ویژگی هایی داره ؟ اصلاً فرقش با فرش های دیگه چیه ؟ توی این مقاله قراره دقیقاً به همین موضوع بپردازیم . با ما همراه باش تا صفر تا صد ویژگی های فرش کلاسیک ایرانی رو بشناسیم و راحت تر تصمیم بگیریم چی بخریم .
توضیح مفهوم کلاسیک در فرش
اگه بخوایم خیلی ساده بگیم ، واژه ی “کلاسیک” یعنی چیزی که ریشه تو گذشته داره ، قدیمی ولی با ارزشه . این کلمه از لاتین اومده ، اما تو فارسی هم جا افتاده و معمولاً به چیزهایی اطلاق می شه که قدیمی ان ولی هنوزم پرطرفدار و اصیل به حساب میان . حالا بیایم اینو ربطش بدیم به فرش .
فرش کلاسیک ، در واقع یه جور فرشه که طرح ها و نقشه هاش از سبک های سنتی ایرانی الهام گرفته . اگه یادت باشه قدیما ، فرش های مادربزرگا طرح هایی داشتن که با ترنج و لچک شروع می شد ، حاشیه هاش مثل قاب بود و پر از گل و بوته های ریز و درشت . این دقیقاً همون چیزیه که امروز بهش می گن فرش کلاسیک .
خب حالا چرا این مهمه ؟ چون وقتی تو دنبال یه فضای سنتی و گرم توی خونه ت هستی ، این طرح ها حس آشنا و دل چسبی به فضا می دن . مثل اینه که یه تابلوی نقاشی بزرگ زیر پات پهن شده باشه !
ویژگی های اصلی فرش کلاسیک ایرانی
تا اینجا فهمیدیم فرش کلاسیک از کجا اومده و چی هست . حالا بیایم نگاهی بندازیم به ویژگی هایی که این سبک فرش رو خاص و متفاوت کرده .
- طرح های اصیل و ریشه دار ایرانی
توی این فرش ها خبری از طرح های ساده و مینیمال نیست . طرح هایی مثل ترنج ، بته جقه ، اسلیمی و خشتی توی بیشتر نقشه ها دیده می شن . اینا طرح هایی ان که قرن هاست تو فرهنگ ما جا افتادن . - رنگ های گرم و پرانرژی
رنگ هایی مثل لاکی ، کرم ، سورمه ای ، گردویی و زرشکی خیلی زیاد توی فرش های کلاسیک استفاده می شن . این رنگ ها معمولاً حس گرما ، صمیمیت و اصالت به خونه می دن . حالا فرض کن این رنگ ها با طرح های اصیل ترکیب بشن ، واقعاً یه اثر هنری زیر پا داریم ! - نقوش ظریف و پر از جزئیات
یکی از چیزایی که فرش کلاسیک رو از بقیه مدل ها جدا می کنه ، همین جزئیات بالاشه . پر از گل و بوته و خط و نقشه که بافتنش واقعاً مهارت می خواد . وقتی از نزدیک نگاهشون می کنی ، انگار داری یه تابلو نقاشی رو بررسی می کنی . - حس سنتی و ایرانی بودن
این مدل فرش یه جورایی شناسنامه فرهنگ ایرانه . حتی اگه توی یه خونه مدرن هم بندازیش ، یه تضاد قشنگ و خاص ایجاد می کنه که توجه همه رو جلب می کنه .
تا اینجا کلی اطلاعات جذاب گرفتیم ، اما تازه اول راهیم ! هنوز قراره بریم سراغ انواع فرش کلاسیک ، جنس نخ ها ، شانه و تراکم ، طرح ها و خیلی چیزای دیگه . .
انواع فرش کلاسیک
حالا که یه دید کلی نسبت به فرش کلاسیک پیدا کردیم ، وقتشه با انواع مختلفش آشنا بشیم . فرش کلاسیک ایرانی به طور کلی به دو دسته ی اصلی تقسیم می شه : فرش کلاسیک دستباف و فرش کلاسیک ماشینی . هرکدوم از این ها ویژگی های خاص خودشون رو دارن و بسته به سلیقه ، بودجه و نیاز خریدار می تونن انتخاب خوبی باشن .
فرش کلاسیک ماشینی
این دسته از فرش ها توی سال های اخیر خیلی پرطرفدار شدن ؛ دلیلش هم واضحه : قیمت مناسب ، ظاهر شبیه به دستباف و دوام بالا . فرش های کلاسیک ماشینی مخصوصاً اگه تولید کاشان باشن ، کیفیت فوق العاده ای دارن . توی این مدل ها طرح های سنتی و اصیل ایرانی روی دستگاه های بافندگی مدرن پیاده می شن و ظاهرشون واقعاً دست کمی از فرش های دستباف نداره .
از مزیت های مهم فرش کلاسیک ماشینی می شه به این اشاره کرد که چون با نخ های مشابه نخ طبیعی بافته می شن و تکنولوژی های روز توش به کار رفته ، موندگاری و ظاهرشون واقعاً چشم گیره . خیلی وقت ها اگه کسی دقیق نگاه نکنه ، نمی تونه فرق بین ماشینی و دستباف رو تشخیص بده !
حالا چرا انقدر پرفروشن ؟ خب واضحه ! چون با اینکه ظاهر خیلی خوبی دارن ، قیمتشون با فرش های دستباف قابل مقایسه نیست و خیلی به صرفه تر هستن .
فرش کلاسیک دستباف
اما از اون طرف ، هنوز هم خیلی ها عاشق فرش های دستباف هستن . مخصوصاً اونایی که به هنر سنتی و اصالت ایرانی اهمیت می دن . فرش های دستباف کلاسیک با طرح هایی بافته می شن که نسل هاست از دل فرهنگ و هنر ایرانی بیرون اومدن . این فرش ها اکثراً با الیاف طبیعی مثل پشم یا ابریشم بافته می شن و رنگ های گیاهی دارن .
یه چیز جالب در مورد این فرش ها اینه که با گذشت زمان ، زیباییشون بیشتر می شه . درست شنیدی ! یعنی هر چی سن فرش بیشتر بشه ، ظاهرش جذاب تر و باارزش تر می شه . این ویژگی خاص باعث شده فرش دستباف مثل یه سرمایه باشه .
البته باید بدونی که نگهداری از این نوع فرش کمی دقت و تخصص می طلبه . مثلاً شست وشوش باید با دقت انجام بشه ، چون ممکنه رنگ بده یا الیافش آسیب ببینه . اینجاست که بعضی ها ترجیح می دن سمت ماشینی برن . اما خب اگه از پس نگهداریش بربیای ، یه فرش دستباف با ارزش واقعی دستته .
ویژگی های فرش کلاسیک ماشینی
فرش های کلاسیک اول فقط در نسخه های دستباف وجود داشتن . ولی الان با پیشرفت صنعت فرش بافی در کاشان ، طرح های سنتی کلاسیک وارد تولیدات ماشینی هم شدن . یعنی دیگه لازم نیست برای داشتن یه فرش با طرح اصیل حتماً سراغ فرش های گرون قیمت دستباف بری .
کارخونه های فرش کاشان الان طرح های کلاسیک رو روی مدل های متنوعی مثل فرش ۵۰۰ ، ۷۰۰ ، ۱۰۰۰ ، ۱۲۰۰ ، ۱۵۰۰ و حتی ۱۶۰۰ شانه تولید می کنن . این یعنی هم توی ظاهر ، هم توی کیفیت انتخاب های زیادی داری .
جنس نخ در فرش ماشینی کاشان
یکی از چیزایی که باید حتماً بهش توجه کنی ، نوع نخیه که توی بافت فرش استفاده شده . این موضوع هم روی ظاهر تأثیر می ذاره ، هم روی دوام فرش . توی فرش های کاشونی معمولاً از دو مدل الیاف استفاده می شه : الیاف اکریلیک و الیاف پلی استر .
- الیاف اکریلیک : این نخ ها حسابی محبوبن . چون شباهت زیادی به نخ طبیعی دارن و با فرآیند هیت ست شدن ، کاملاً تثبیت می شن . این یعنی پرز نمی دن ، ضد حساسیت ان ، رنگ نمی دن و حتی در برابر نور آفتاب و شستشو هم خیلی مقاومن . تازه ، ظاهرشون هم خیلی شبیه فرش دستباف درمیاد .
- الیاف پلی استر : این نوع نخ ها معمولاً ارزون ترن و بیشتر برای کسانی خوبن که دنبال فرش مقرون به صرفه هستن . البته الان مدل های جدیدی مثل نخ ورجین هم اومده که کیفیت بهتری داره و کلی هم طرفدار پیدا کرده .
حالا شاید بپرسی فرق این دو تا چیه ؟ مثلاً اکریلیک بو نمی ده ، ولی فرش های پلی استری بعضی وقت ها یه بوی نفتی دارن . در عوض ، اگه بودجه ت محدود باشه ، گزینه ی خوبی برای شروع حساب می شن .
تا اینجا با ساختار اصلی و تفاوت های فرش کلاسیک ماشینی و دستباف آشنا شدیم . بخش بعدی مقاله می ره سراغ طرح ها و نقوش کلاسیک ، ابعاد مختلف فرش و قیمت ها . . .
انواع طرح فرش کلاسیک ایرانی
فرش های کلاسیک یه ویژگی مهم دارن که حسابی به چشم میاد : طرح هایی که هم آشنا هستن ، هم با اصالت . بیشتر این فرش ها یه چارچوب مشخص دارن که توی اکثر نقشه هاشون تکرار می شه ؛ مثلاً حاشیه هایی مثل قاب دور تا دور فرش رو گرفتن ، وسط فرش معمولاً یه ترنج خوشگل می بینی که با لچک هایی در چهارگوشه تکمیل شده .
اما خب همه ی طرح های کلاسیک شبیه هم نیستن ! مثلاً فرش افشان رو در نظر بگیر ؛ توی این طرح ، خبری از ترنج و لچک نیست ، ولی انقدر گل و بوته اش خوش ریخته که آدم دلش می خواد با چشم دنبال شون کنه .
اگه بخوای بدونی چه طرح هایی توی سبک کلاسیک ایرانی معروف ترن ، اینا رو ببین :
- افشان شاه عباسی : پر از گل های خوش فرم و پیچیده که حسابی فضای فرش رو پر می کنن .
- بته جقه ای : یه نقش قدیمی که شبیه قطره ی آبه ، ولی توش کلی داستان خوابیده .
- اسلیمی : این طرحا پر از پیچ و تاب و فرم های تکرارشونده هستن که حس حرکت توشون هست .
- خشتی : فرش هایی که انگار تکه تکه شدن و هر خشتش یه دنیای جداست .
- لچک و ترنج : معروف ترین و کلاسیک ترین نقشه فرش ایرانی که یه ترنج وسطش داره و گوشه هاش لچکه .
می خوای یه فرش اصیل و با ابهت انتخاب کنی ؟ یکی از این طرح ها رو انتخاب کن . چون هم امتحان شونو پس دادن ، هم همیشه مد روز هستن .
ابعاد فرش
ابعاد فرش شاید در ظاهر خیلی مهم به نظر نرسه ، ولی وقتی می خوای فرش رو بندازی کف خونه ، اینجاست که متوجه می شی سایز چقدر مهمه . فرش ماشینی کاشان تو سایزهای مختلف تولید می شه تا هر کسی بسته به فضای خونه ش یه گزینه مناسب پیدا کنه .
ابعاد استانداردش اینان :
- فرش ۱۲ متری
- فرش ۹ متری
- فرش ۶ متری
- قالیچه ۴ متری
- کناره های ۱ .۵ تا ۳ متری
یه نکته مهم اینه که خیلی از کارخونه ها مثل قالی کاشان ، سفارشی هم کار می کنن . یعنی می تونی فرشی بخوای که دقیقاً اندازه فضای تو باشه .
البته فرش دستباف هم سایزبندی داره ، ولی چون بافته شدنش زمان بره و دستیه ، معمولاً ابعاد محدودتری داره . مثلاً ذرع و نیم یا ذرع و چارک که کوچیک ترن و بیشتر به عنوان تابلوفرش یا کف پوش خاص استفاده می شن .
قیمت فرش های کلاسیک
حالا برسیم به اون سوالی که همیشه ته ذهن همه ست : قیمت !
قیمت فرش کلاسیک خیلی به چیزهای مختلفی بستگی داره . مثلاً اینکه ماشینیه یا دستباف ، با چه نخی بافته شده ، شانه و تراکم چقدره ، چند رنگ توش به کار رفته و . . . همه اینا رو قیمت تاثیر می ذارن .
فرش ماشینی معمولاً ارزون تره . مخصوصاً اگه شانه و تراکم کمتری داشته باشه . اما اگه بری سراغ فرش های ۱۲۰۰ یا ۱۵۰۰ شانه با تراکم بالا ، قیمت بالا می ره چون هم ریزبافته ست ، هم ظاهر لوکسی داره .
مثلاً فرش ۱۵۰۰ شانه با تراکم ۴۵۰۰ ، جزو لوکس ترین و گرون ترین مدل های ماشینیه که واقعاً از نظر ظاهری با فرش دستباف رقابت می کنه .
از اون طرف ، فرش دستباف گرونه ولی خب یه چیز دیگه ست . چون هم هنر دست پشتشه ، هم مواد اولیه اش طبیعیه و هم مثل طلا ارزشش با زمان بیشتر می شه .
شانه و تراکم در فرش ماشینی
اگه تا حالا موقع خرید فرش واژه های “شانه” و “تراکم” به گوشت خورده ولی دقیق نمی دونی یعنی چی ، این قسمت کاملاً به کارت میاد !
- شانه یعنی تعداد گره هایی که توی هر متر از عرض فرش بافته می شن .
- تراکم هم تعداد گره های طولیه ، یعنی در هر متر از طول فرش چند تا گره داریم .
خب حالا چرا این مهمه ؟ چون هرچی شانه و تراکم بیشتر باشه ، فرش ریزبافت تر ، ظریف تر و از نظر ظاهری قشنگ تر می شه . مثلاً فرش ۱۵۰۰ شانه از نظر جزئیات واقعاً فوق العاده ست و جلوه ای شبیه به دستباف داره .
البته این مدل فرش ها چون با الیاف خیلی باکیفیت و دستگاه های پیشرفته بافته می شن ، گرون ترن . ولی اگه دنبال فرشی هستی که توی دکوراسیونت بدرخشه ، واقعاً می ارزه .
در کل ، اگه دنبال یه فرش اقتصادی هستی ، مدل های ۷۰۰ یا ۱۰۰۰ شانه هم انتخاب های خوبی هستن . ولی اگه زیبایی و ظرافت برات در اولویته ، فرش های ۱۲۰۰ و ۱۵۰۰ شانه رو از دست نده .
تا اینجای کار حسابی جلو رفتیم ! بخش بعدی می ره سراغ اینکه چطور فرش کلاسیک رو با دکوراسیون ست کنیم ، تفاوتش با فرش مدرن چیه و در نهایت چطور فرش مناسب رو از قالی کاشان بخریم . . .
🟡 دوست داری بخش پایانی مقاله رو هم بازنویسی کنم ؟
فرش کلاسیک در انواع دکوراسیون
فرش ، یه جورایی قلب دکوراسیونه . هر چقدر هم مبل و پرده و وسایل دیگه ات خاص باشه ، اگه فرش درست انتخاب نشه ، همه چی به هم می ریزه . حالا سوال اینه : فرش کلاسیک برای چه نوع دکوراسیونی خوبه ؟ سنتی ؟ مدرن ؟ یا هر دو ؟
واقعیت اینه که فرش کلاسیک به خاطر طرح های خاص و رنگ های گرمش ، انعطاف بالایی داره . چه خونه ات سنتی باشه ، چه چیدمان مدرن تری داشته باشی ، فرش کلاسیک می تونه خودش رو با فضا وفق بده .
فرش اصیل در دکوراسیون سنتی
اگه دکور خونه ات سنتی باشه ، فرش کلاسیک دقیقاً همون چیزیه که نیاز داری . طرح های لچک و ترنج ، رنگ های غنی مثل لاکی و سورمه ای و ریزه کاری های خاص ، باعث می شن این فرش ها تو همچین فضایی بدرخشن .
خونه هایی با مبلمان سنتی ، دیوارهایی با قاب عکس های قدیمی ، میز و صندلی چوبی و پرده های گلدوزی شده ، وقتی با یه فرش کلاسیک ترکیب بشن ، حس نوستالژی عجیبی ایجاد می کنن . حس خونه ی مادربزرگا ، ولی با یه حال وهوای شیک تر و امروزی تر .
فرش اصیل و سنتی ایرانی در دکوراسیون مدرن
حالا یه تضاد جالب رو ببین ! تصور کن یه خونه ی مدرن با دیوارهای سفید یا طوسی ، مبل های ساده و رنگ های خنثی ، وسط این سادگی یه فرش کلاسیک با رنگ های گرم و نقش های پر جزئیات پهن شده باشه . جذابه ، نه ؟
این همون چیزیه که توی طراحی بهش می گن «کنتراست هوشمندانه» . یعنی از تفاوت بین سبک ها استفاده می کنی تا یه جلوه خاص بسازی . خیلی از طراح های داخلی حرفه ای دقیقاً از همین تکنیک استفاده می کنن . مثلاً یه فرش کلاسیک طوسی با گل های زرد یا کرم ، خیلی راحت با دکور مدرن ست می شه .
حتی فرش هایی هستن که طرحشون کلاسیکه ، ولی رنگ بندیشون مدرنه . مثل فرش هایی که رنگ لایت دارن یا بهشون می گن فرش ترک . این مدل ها عالی ان برای خونه هایی که می خوان هم اصالت داشته باشن ، هم ظاهر به روز .
تفاوت نقشه فرش مدرن و کلاسیک
تا اینجای کار یه بار چندتا از تفاوت های این دو سبک رو گفتیم ، ولی بیایم دقیق تر مقایسه شون کنیم .
فرش های کلاسیک مثل یه داستان تعریف شده هستن . از قبل می دونی قراره چه طرحی ببینی ، ساختار مشخصی دارن ، همه چیز بر پایه اصولیه که سال هاست ثابت مونده . مثلاً وقتی می گی فرش ترنج دار ، مشخصه که وسطش یه ترنج هست ، گوشه هاش لچکه و دور تا دورش قاب داره .
اما فرش های مدرن چی ؟ اونا مثل نقاشی های انتزاعی ان . نقشه مشخصی ندارن ، محدود به هیچ فرم یا ساختاری نیستن . طراح می تونه آزادانه هر چیزی رو که دلش خواست پیاده کنه . ممکنه طرح هندسی باشه ، ممکنه یه تکه پارچه رنگی باشه یا حتی یه منظره
از نظر تکنولوژی بافت ، هر دو نوع می تونن با همون دستگاه و همون کیفیت تولید شن . تفاوت اصلی توی ظاهر و طرحه . در واقع انتخاب بین مدرن و کلاسیک ، کاملاً بستگی به سلیقه و دکوراسیون خودت داره .
خرید فرش کلاسیک کاشان
خب حالا که با همه چی آشنا شدی ، وقتشه بریم سر اصل مطلب : از کجا باید یه فرش کلاسیک خوب بخری ؟
بدون شک یکی از بهترین انتخاب ها ، فرش کاشان ـ و البته خرید از «قالی کاشان» ـه . چرا ؟ چون اینجا هم تنوع طرح و نقش فوق العاده ست ، هم قیمت ها به روز و مناسب ان . یعنی چی ؟ یعنی مستقیماً از درب کارخانه خرید می کنی ، بدون واسطه .
هر نوع فرشی که بخوای اینجا هست :
از فرش های کلاسیک گرفته تا فرش فانتزی ، فرش مدرن ، فرش کودک ، گلیم ، گبه ، شگی ، وینتیج و حتی فرش آشپزخونه .
اگه دنبال شانه های مختلفی باشی ، بازم انتخاب زیاده :
فرش ۵۰۰ ، ۷۰۰ ، ۱۰۰۰ ، ۱۲۰۰ ، ۱۵۰۰ و ۱۶۰۰ شانه ، همه با کیفیت عالی و قیمت منطقی .
یه مزیت دیگه هم اینه که می تونی از مشاوره رایگان متخصصای قالی کاشان استفاده کنی . اونا راهنمایی ت می کنن که بسته به دکور و بودجه ، بهترین انتخاب رو داشته باشی .
تو این مقاله سعی کردیم به زبون ساده و شفاف جواب بدیم که “فرش کلاسیک چیه” و چرا این قدر محبوبه . حالا دیگه با خیال راحت می تونی بری سراغ خرید ، چون شناخت کامل تری از ویژگی های فرش کلاسیک ایرانی پیدا کردی .
اشتراک گذاری
