راهنمای کامل نگهداری ، محافظت و شستشوی فرش ماشینی و دستباف
فرش همیشه یکی از مهم ترین و خاطره انگیزترین اجزای خونه های ایرانی بوده. اون حس گرم و صمیمی ای که یه فرش خوش رنگ به خونه می ده ، واقعاً با هیچی قابل مقایسه نیست. حالا اگه این فرش از نوع دستباف باشه که دیگه قضیه خیلی جدی تر می شه. چون هم قیمت بالاتری داره ، هم هنر زیادی پشتشه. ولی برای اینکه این فرش ها تا سال ها ظاهر قشنگشون رو حفظ کنن و آسیب نبینن ، باید بلد باشیم چطوری ازشون مراقبت کنیم.
توی این مطلب از قالی کاشان قراره با هم تمام نکات مهمی رو مرور کنیم که به نگهداری درست ، تمیز کردن و حتی پاک کردن لکه های سخت فرش کمک می کنن. حتی اگه فرش های رنگ روشن داشته باشه یا از اون مدل هایی باشه که زود کثیف می شن ، باز هم با دونستن این نکات می تونید مثل روز اول نگهش دارید. پس با ما همراه باشید تا فرش هاتون همیشه تمیز ، سالم و خوش رنگ باقی بمونه.
نکات کلیدی برای حفظ ، نگهداری و شستشوی فرش ماشینی و دستباف
برای اینکه خونه همیشه تمیز و دلنشین بمونه ، باید از فرش هاتون درست مراقبت کنید. نگهداری درست فقط برای قشنگی نیست ؛ مستقیم روی عمر و دوام فرش تاثیر می ذاره. فرقی هم نمی کنه که فرشتون ماشینی باشه یا دستباف ، چون اصول پایه ای نگهداری برای همه شون یه جورایی مشترکه.
حالا اولین قدم چیه؟ اینکه سعی کنید فرش رو تمیز نگه دارید تا کار به شستن نرسه. خب شاید الان بگید : «مگه می شه فرش رو نشُست؟» مخصوصاً اگه تو خونه بچه یا حیوان خونگی دارید ، حق با شماست. منظورمون اینه که تا جای ممکن شستشوی کامل فرش رو به تأخیر بندازید. مثلاً اگه یه چیزی روی فرش ریخته شد ، همون موقع پاکش کنید تا به عمق فرش نفوذ نکنه و مجبور به شستشوی کلی نشید.
واقعیت اینه که فرش های باکیفیت ، حتی اونایی که ماشینی هستن ، تا ۱۰ سال بدون مشکل عمر می کنن. اما اگه خوب مراقبشون باشید ، ممکنه تا ۳۰ سال هم واستون کار کنن! تازه اگه فرشتون از فرش های کاشان باشه و از نخ اکریلیک مرغوب بافته شده باشه ، این مدت حتی بیشتر هم می تونه باشه. مثلاً فرش ۷۰۰ شانه یا ۱۵۰۰ شانه ، از لحاظ دوام خیلی با هم فرق ندارن ؛ مهم اینه چطوری ازشون استفاده کنید.
شستشوی فرش : سنتی یا صنعتی؟ کدام بهتر است؟
وقتی حرف از شستن فرش می شه ، خیلی ها بین شستشوی سنتی و صنعتی گیر می کنن. گذشته ها شستن دستی مرسوم بود ، ولی واقعیت اینه که الان دیگه با این همه پیشرفت ، شستشوی سنتی انتخاب خوبی نیست ؛ مخصوصاً واسه فرش های دستباف و گرون قیمت.
توی روش صنعتی ، دستگاه های پیشرفته با دقت بالا و مواد شوینده ی مخصوص استفاده می شن که هم تمیز می کنن ، هم به بافت و رنگ فرش آسیب نمی زنن. اگه بخوایم ساده تر بگیم ، روش صنعتی یه جور مراقبت حرفه ای از فرشه که باعث می شه فرشتون مثل روز اولش بمونه. پس اگه براتون مهمه که فرش آسیبی نبینه و عمرش بیشتر شه ، پیشنهاد می کنیم سراغ قالیشویی های معتبر با دستگاه های مدرن برید.
نور مستقیم خورشید و اثرات آن بر فرش
آفتاب توی خونه حس خوبی می ده ، ولی برای فرش مثل سم می مونه! نور خورشید اگه مستقیم روی فرش بتابه ، کم کم رنگش می پره و حتی ممکنه بافتش هم آسیب ببینه. مخصوصاً تو روزهای گرم تابستون که نور شدیدتره ، احتمال این آسیب ها خیلی بیشتر می شه.
حالا چی کار کنیم؟ اگه پنجره ها بازن و آفتاب می تابه ، بهتره یه ملافه سبک یا یه روفرشی بندازید رو فرش تا مستقیم نور نگیره. اینطوری هم نور خونه رو دارید ، هم فرشتون سالم می مونه. تازه بدونید جنس نخ فرش هم مهمه. مثلاً بعضی فرش ها اگه از الیاف حساس ساخته شده باشن ، خیلی زودتر تحت تأثیر نور خورشید خراب می شن.
جاروبرقی ؛ بهترین دوست فرش شما
تمیز نگه داشتن فرش با جاروبرقی یکی از راحت ترین ولی مهم ترین کارهایی یه که باید انجام بدید. یه فرش که دائم روش گرد و خاک نشسته ، نه تنها زود کثیف می شه ، بلکه عمرشم کم می شه. پس باید با برنامه جلو برید.
پیشنهاد ما؟ حداقل هفته ای یه بار ، حداکثر سه بار جارو کنید. اونم نه الکی ، باید با حوصله و قدرت مکش بالا فرش رو جارو بزنید. از همه مهم تر اینکه جارو رو در همه جهت ها بکشید تا گرد و خاک از عمق فرش خارج شه. یه ترفند کوچیک هم هست : قبل از جارو کشیدن ، یه ذره جوش شیرین بریزید رو فرش. این کار باعث می شه هم بوهای بد گرفته بشه ، هم فرش خوشبو و تمیزتر به نظر بیاد.
روی فرش با کفش راه نروید!
یکی از بدترین چیزایی که می تونه یه قالی ایرانی رو سریع تر از هر چیزی خراب کنه ، راه رفتن با کفشه. کفش نه تنها گرد و خاک زیادی وارد فرش می کنه ، بلکه با فشار وزن ، الیاف فرش رو له می کنه و باعث می شه زود کیفیت شو از دست بده.
حالا اگه شرایطی دارید که نمی تونید بدون کفش راه برید ، یه راه حل ساده اینه که فرش رو توی قسمت هایی مثل زیر میز یا گوشه های کم رفت وآمد پهن کنید. اینطوری هم از زیبایی فرش لذت می برید ، هم دیرتر کثیف می شه.
نگهداری یا جابجا کردن فرش
گاهی وقتا لازمه فرش رو برای مدت طولانی جمع کنید یا ببرید یه جای دیگه. توی این مواقع ، خیلی مهمه که فرش رو درست جمع کنید تا آسیب نبینه. اولین نکته اینه که هیچ وقت فرش رو تا نزنید! تا زدن باعث می شه توی بافتش شکستگی ایجاد بشه و حتی گاهی باعث می شه اون خطوط دیگه از بین نرن.
بهترین کار اینه که فرش رو لول کنید. مخصوصاً اگه فرشتون از مدل های جدید مثل فرش ۱۲۰۰ شانه یا ۱۵۰۰ شانه باشه که نخ پودش از پنبه ست. این جنس باعث می شه موقع لول کردن کمتر آسیب ببینه ، ولی بازم احتیاط لازمه.
یه نکته مهم دیگه درباره نگهداری فرش اینه که اون رو روی یه سطح خشک و کاملاً تمیز پهن کنید. چرا؟ چون رطوبت دشمن شماره ی یک فرشه! رطوبت باعث می شه فرش کم کم پوسیده بشه و حتی ممکنه بوی بد بگیره. برای جلوگیری از این مشکل ، می تونید از کاورهای پلاستیکی ضخیم یا نایلون های مخصوص استفاده کنید. این کاورها علاوه بر محافظت در برابر رطوبت ، از نفوذ گرد و غبار به داخل فرش هم جلوگیری می کنن.
تمیز نگه داشتن ریشه های فرش
ریشه های فرش همیشه اولین جاهایی هستن که کثیف می شن. خیلیا برای اینکه زود چرک نشه ، میان و با چسب پهن روی ریشه ها رو می پوشونن. ولی این کار کاملاً اشتباهه! چسب ها معمولاً مواد شیمیایی دارن که به مرور به الیاف ریشه آسیب می زنن. تازه کندن اون چسب هم خودش یه دردسره و ممکنه باعث کشیده شدن و خرابی ریشه ها بشه.
حالا راه حل چیه؟ از کاورهای مخصوص ریشه استفاده کنید. این کاورها معمولاً توری هستن و بدون استفاده از چسب ، ریشه ها رو تمیز نگه می دارن. یه خوبی دیگه شون اینه که هوا ازشون عبور می کنه ، پس رطوبت جمع نمی شه. در عین حال ، جلوی ورود گرد و غبار و آسیب های ناشی از رفت وآمد زیاد رو هم می گیرن. خلاصه که یه انتخاب هوشمندانه برای افزایش طول عمر فرش محسوب می شن.
عدم قراردادن اشیاء اضافی و سنگین روی فرش
شاید فکر کنید که گذاشتن مبل یا میز روی فرش مشکلی نداره ، ولی واقعیت اینه که اگه این وسایل پایه های سنگین یا نوک تیز داشته باشن ، باعث می شن بافت فرش تحت فشار قرار بگیره و شکلش تغییر کنه. مخصوصاً وقتی این فشار طولانی مدت باشه ، نرمی و حالت اولیه ی فرش از بین می ره.
البته فرش های جدید مثل فرش ۱۵۰۰ شانه در برابر این نوع آسیب ها مقاوم ترن ، ولی بازم بهتره احتیاط کنید. مثلاً زیر پایه های مبل از پدهای چوبی یا پلاستیکی استفاده کنید تا فشار پخش بشه. حتی می تونید هر چند وقت یک بار جای پایه های مبل رو تغییر بدید.
یه نکته مهم دیگه هم اینکه هیچ وقت گلدون رو روی فرش نذارید. چون رطوبتش به بافت فرش نفوذ می کنه و ممکنه باعث پوسیدگی یا حتی بوی نامطبوع بشه. اگه واقعاً مجبورید گلدون رو روی فرش بذارید ، حتماً یه زیرگلدونی عایق بزارید تا رطوبت به فرش نرسه.
جلوگیری از بید زدن فرش
بید ، یکی از آفات بدفرشه که خیلیا حتی نمی دونن چطوری وارد خونه می شه. این حشره کوچیک از پشم فرش برای تغذیه استفاده می کنه و مخصوصاً عاشق فضاهای تاریک و مرطوبه. اگه فرش تون رو برای مدت طولانی استفاده نمی کنید ، بهتره قبل از لول کردنش ، یه سری اقدامات پیشگیرانه انجام بدید.
مثلاً یکی از روش های قدیمی ولی مؤثر ، استفاده از نفتالینه. کافیه یه پارچه سفید و تمیز روی فرش بذارید و کمی نفتالین پودرشده روش بریزید ، بعد فرش رو لول کنید. این کار جلوی بید زدن رو می گیره. ولی یادتون نره که هرازگاهی فرش رو باز کنید و بذارید یه کم هوای آزاد و نور خورشید بخوره تا رطوبت احتمالی داخلش خشک بشه.
مهم ترین کار پس از آسیب رسیدن به بافت فرش
اگه دیدید یه قسمت از فرش آسیب دیده یا مثلاً بید زده ، نباید صبر کنید! چون هر چی بیشتر زمان بگذره ، آسیب گسترده تر می شه و ترمیمش سخت تر و گرون تر می شه. بهترین کار اینه که سریع برید سراغ ترمیم یا رفوی فرش.
اگه بید توی فرش دیدید ، بلافاصله از محلول ضد بید استفاده کنید. البته اگه آسیب خیلی جدیه ، حتماً فرش رو ببرید قالیشویی های معتبر که کار رفوگری هم انجام می دن. اونجا با ابزار مخصوص و تجربه ای که دارن ، فرشتون رو تقریباً مثل روز اولش برمی گردونن. پس دست دست نکنید!
نکات شرایط سطح پهن کردن فرش
سطحی که قراره فرش روش پهن شه ، باید شرایط خاصی داشته باشه. مثلاً باید کاملاً خشک ، تمیز و صاف باشه. زیر فرش نباید موکت یا فرش دیگه ای پهن باشه چون باعث لیز خوردن یا آسیب می شه. از طرفی اگه سطح گچی یا آهکی باشه ، روی رنگ و کیفیت فرش اثر منفی می ذاره.
نور مستقیم خورشید هم نباید روی فرش بتابه ؛ چون باعث کم رنگ شدن و کاهش کیفیت تار و پودش می شه. یه نکته دیگه اینکه ، هر چند وقت یه بار فرش رو بچرخونید تا ساییدگی یکنواخت اتفاق بیفته. مثلاً فرش نشیمن رو با فرش پذیرایی جابه جا کنید یا فرش رو ۱۸۰ درجه بچرخونید.
اگه خونه تون سرامیکیه و فرش روی اون سر می خوره ، از ترمز فرش استفاده کنید. و یادتون نره فرش ماشینی باید انداز ه ش متناسب با فضای اتاق باشه ؛ نه اون قدر بزرگ که بره زیر وسایل ، نه اون قدر کوچیک که بد شکل شه.
نحوه جارو کردن فرش ماشینی
جارو زدن فرش ماشینی یه سری اصول داره که اگه رعایتش نکنید ، فرش خیلی زود کهنه می شه. بسته به رفت وآمد توی اون فضا ، حداقل هر دو هفته یک بار فرش رو جارو کنید.
سعی کنید همیشه جارو رو در جهت خواب فرش بکشید. این باعث می شه فرش مرتب تر و زیباتر به نظر بیاد. اگه از جاروبرقی هایی که برس ضربه زننده دارن استفاده می کنید ، گرد و خاک خیلی بهتر جذب می شه.
از اون طرف ، اگه جارو رو بی برنامه و از همه طرف روی فرش بکشید ، باعث می شه خواب فرش به هم بریزه و فرش ظاهر نامرتبی پیدا کنه. حتی جارو دستی هم خیلی توصیه نمی شه چون باعث ساییدگی می شه و بعضی گرد و خاکا رو می فرسته لای پرزها.
اشتراک گذاری
