بازگشت باشکوه رنگ لاکی ؛ همه چیز درباره طرح های فرش لاکی ایرانی

اگه تا حالا توی خونه ی پدربزرگ یا مادربزرگت رفته باشی ، احتمالاً اون فرش هایی که زمینه ی قرمز داشتن رو به خاطر میاری. یه رنگ قرمز خاص ، گرم و صمیمی که باهاش خاطره ساختیم. این همون چیزیه که توی اصطلاح بهش می گن «فرش لاکی». فرشی که از دیرباز تا همین امروز ، توی دل مردم ایران جا خوش کرده و هنوزم حسابی محبوبه. توی این مطلب ، قراره بریم سراغ فرش های لاکی ؛ از ریشه و تاریخچه شون بگیم ، فرق نسخه های قدیمی و امروزی شون رو دربیاریم و در نهایت ببینیم چه جور فرشی با رنگ لاکی برای خونه مون مناسبه.

شناخت فرش لاکی ؛ وقتی رنگ قرمز ، اصالت رو زنده می کنه

فرش لاکی یعنی فرشی که زمینه اش قرمزه. البته نه هر قرمزی ! منظورمون همون قرمز خاصی ـه که توی فرش های اصیل ایرانی زیاد دیده می شه. یه چیزی بین قرمز و رنگ انار پخته.

قدیما که هنوز فرش ماشینی وارد بازار نشده بود ، رنگ لاکی با استفاده از رنگ های طبیعی و گیاهی تهیه می شد. مثلاً از روناس ، یه گیاه دارویی با رنگدونه های قرمز ، برای این کار استفاده می کردن. اما حالا توی دنیای فرش ماشینی هم این رنگ به خوبی جا افتاده و حسابی طرفدار داره.

خلاصه اینکه رنگ لاکی توی طرح های گل دار ، پرنده دار ، اسلیمی و خیلی از نقشه های سنتی کاربرد داره و اصلاً نمی شه اون رو از فرهنگ فرش ایرانی جدا کرد.

تاریخچه نقش لاکی در هنر ایرانی

جالبه بدونی که این رنگ لاکی فقط توی فرش نبوده ، بلکه توی یه نوع هنر سنتی ایرانی به اسم “نقاشی لاکی” هم کلی استفاده می شده. این سبک نقاشی توی جلدسازی ، قلمدان ، جعبه های تزئینی و حتی قاب آینه هم به کار می رفته.

نقاشی لاکی با طراحی روی چرم شروع شد و کم کم پیشرفت کرد تا رسید به نقاشی روی پاپیه ماشه (ترکیب خمیر کاغذ و چسب). بعدم سطحش رو با یه لایه ضخیم از روغن بذر کتان و سندروس و روغن جلا می پوشوندن. اینطوری نقاشی ها هم براق می شدن ، هم حسابی چشم نواز.

مثلاً اولین قلمدان لاکی ثبت شده مربوط به سال ۱۱۰۶ هجری قمریه. نقش هایی که توی این قلمدان ها کار می شد ، معمولاً شامل گل و مرغ ، نقوش اسلیمی ، یا صحنه هایی از طبیعت و زندگی روزمره بود. این سبک نقاشی توی دوران قاجار به اوج خودش رسید و بعدش هم تأثیرش رو توی طراحی فرش ها گذاشت.

حالا چی شد که از نقاشی رسیدیم به فرش ؟ خب معلومه ، وقتی یه سبک هنری این همه محبوب بشه ، وارد صنایع دیگه هم می شه. فرش هم که همیشه بوم نقاشی هنرمندای ایرونی بوده !

تفاوت فرش لاکی سنتی و مدرن ؛ اصالتی که هنوز زنده ست

کافیه اسم «فرش ایرانی» بیاد تا خیلی از ما تو ذهن مون یه فرش قرمز با گل های رنگارنگ تصور کنیم. همون فرش لاکی خودمون ! یادش بخیر ، اون روزا هر خونه ای حداقل یه فرش لاکی داشت. رنگ قرمزش یه حس گرما و صمیمیت خاصی داشت که هنوزم با هیچ رنگی عوضش نمی کنیم.

اما حالا که تولیدات ماشینی جای دستباف های قدیمی رو گرفتن ، این سوال پیش میاد که آیا فرش های لاکی امروز هم همون حس و حال رو دارن ؟

خب راستش ، فرش های دستباف لاکی هنوز هم یه چیز دیگه ان ! چون با نخ پشم و رنگ های طبیعی بافته می شن ، هم عمرشون بیشتره ، هم طرحشون زنده تره. البته فرش های ماشینی هم برای خودشون کلی مزیت دارن : قیمت مناسب تر ، طرح های متنوع تر و در دسترس بودن.

فقط اینو بدون ، اگه می خوای فرش دستباف لاکی بخری ، موقع شست وشو حواست باشه. چون رنگ های طبیعی ممکنه با شست وشوی اشتباه قاطی بشن و طرح رو خراب کنن.

چه نوع فرش لاکی مناسب فضای اتاق شماست ؟

شاید فکر کنی که همه فرش های لاکی یکی ان ، ولی انتخاب درستش بستگی به فضای خونه ات داره. مثلاً نور خونه ت چقدره ؟ چقدر پاخور داره ؟ یا اصلاً می خوای اون فضا رسمی باشه یا خودمونی ؟

اگه قراره فرش لاکی رو بندازی توی پذیرایی یا جایی که زیاد رفت و آمد می شه ، بهتره سراغ فرش دستباف بری. چون دوامش بیشتره و سال ها برات کار می کنه. ولی برای اتاق مهمون یا فضاهای کم رفت وآمد ، یه فرش ماشینی لاکی هم می تونه انتخاب خوب و مقرون به صرفه ای باشه.

یه مثال ساده : اگه خونه ت نورگیر نیست ، فرش گرم لاکی می تونه گرمای خوبی به فضا بده. اما توی خونه های خیلی روشن و نورانی ، شاید بخوای یه فرش با لاکی کم رنگ تر انتخاب کنی تا خیلی توی ذوق نزنه.

سه طیف رنگ لاکی در طراحی فرش

رنگ لاکی ، خودش دنیایی داره ! یعنی یه طیف وسیعه نه یه رنگ واحد. اینم سه مدل معروف از لاکی هایی که توی فرش به کار می رن :

• لاکی کم رنگ : روشن تره و واسه فضاهای کوچیک یا نورگیر عالیه. چون باعث می شه فضا بازتر و دل بازتر دیده بشه.
• لاکی پررنگ : همون قرمز سنتی و اصیل که حس نوستالژی بهمون می ده. اگه دنبال اون فضای قدیمی و گرم هستی ، اینو انتخاب کن.
• لاکی دونه اناری : یه جور قرمز خاص با ته مایه اناری ؛ نه خیلی تیره ، نه خیلی روشن. یه رنگ مدرن با حس سنتی !

اگه هنوز شک داری که کدومش به خونه ات می خوره ، یه روش ساده اینه : عکس مبلمان و دیوار و نور رو کنار عکس فرش بذار ، ببین چی با چی ست می شه !

جمع بندی ؛ فرشی به رنگ خاطره و اصالت

فرش لاکی ، فقط یه تکه قالی نیست ؛ یه تکه از خاطره هامونه. یه رنگیه که توی دل ما جا داره و هنوزم وقتی توی خونه پهن می شه ، حال و هوای اصیل ایرانی رو زنده می کنه.

فرقی نمی کنه که فرش لاکی دستباف انتخاب کنی یا ماشینی ؛ مهم اینه که با سلیقه و فضای خونه ات هماهنگ باشه. چون یه فرش لاکی خوب ، نه تنها می تونه زیبایی خونه ات رو چند برابر کنه ، بلکه می تونه تا سال ها بخشی از خاطراتت بمونه.

پس اگه دنبال فرشی هستی که اصالت ، زیبایی و حس گرم خونه های قدیمی رو با خودش بیاره ، شک نکن… فرش لاکی یکی از بهترین انتخاب هاست.