همه چیز درباره مشاغل وابسته به قالیبافی؛ از پشم‌ریس تا فروشنده فرش
خیلی ها فکر می کنن وقتی صحبت از فرش و قالیبافی می شه، فقط باید یه قالیباف رو تصور کنیم که پشت دار نشسته و با دقت گره به گره می زنه. اما واقعیت اینه که صنعت فرش خیلی گسترده تر از این حرفاست. پشت هر فرش زیبایی که زیر پامون پهن شده، کلی آدم با مهارت ها و تخصص های مختلف مشغول بودن تا اون فرش به دستمون برسه. تو این مقاله قراره با هم نگاهی بندازیم به شغل هایی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با فرش و قالیبافی در ارتباط هستن. از تأمین مواد اولیه گرفته تا طراحی، رنگرزی، بافت، فروش، آموزش و حتی پژوهش.
مشاغل مربوط به تهیه مواد اولیه فرش
قبل از اینکه فرشی بافته بشه، باید مواد اولیه ش تهیه بشه. یعنی اگه خبری از پشم، ابریشم، نخ و رنگ نباشه، اصلاً نمی شه فرشی تولید کرد.
چه کسانی تو این بخش کار می کنن؟
- پشم چین و پشم شو: کسایی هستن که کارشون تهیه و تمیز کردن پشم از روی بدن دام هاست.
- پشم ریس و پشم جورکن: این افراد پشم های خوب و بد رو جدا می کنن و بعد اون ها رو تبدیل به نخ می کنن.
- ابریشم کش و ابریشم تاب: کارشون تهیه و نخ کشی از ابریشم طبیعیه.
- نقاد و نخ ریس: کیفیت مواد اولیه رو بررسی می کنن و اون ها رو ریسندگی می کنن.
- کارشناس پشم یا ابریشم: افرادی هستن که تخصص دارن تو شناسایی کیفیت دقیق این مواد.
خلاصه بدون زحمت این افراد، نمی شه حتی یه گره هم روی دار زد!
مشاغل مرتبط با طراحی نقشه فرش
تا حالا فکر کردید نقش های ظریف و پیچیده روی فرش چطوری طراحی می شن؟ خب، برای اون هم یه تیم حرفه ای پشت صحنه هست.
چه شغلایی اینجا وجود دارن؟
- طراح نقشه و نقشه کش: طراح ها ایده رو خلق می کنن، نقشه کش ها با طراحی نقشه فرش اون رو به زبان بافنده ترجمه می کنن.
- نقطه زن و تصویرکش: نقش رو نقطه نقطه می کنن که قابل بافت باشه.
- رنگ کار و نسخه بردار: رنگ ها رو انتخاب و نسخه های مختلف از طرح تهیه می کنن.
- کارشناس طراحی: طرح ها رو از نظر هماهنگی رنگ و زیبایی بررسی می کنه.
این تیم باعث می شن فرش، فقط یه کف پوش نباشه، بلکه یه تابلو هنری باشه.
مشاغل مربوط به رنگرزی فرش
بافتن یه فرش رنگارنگ بدون داشتن رنگ های خوب و موندگار، امکان پذیر نیست. پس بخش رنگرزی هم خیلی مهمه.
کی ها این کار رو انجام می دن؟
- کارگر و استاد رنگرز: با استفاده از روش های سنتی یا شیمیایی، نخ ها رو رنگ می کنن.
- کارشناس رنگ: مطمئن می شه که رنگ ها با هم هماهنگ باشن و تو شست وشو نرن.
مثلاً اگه رنگ قرمز فرش بعد از یه بار شستن بشوره و نارنجی بشه، تقصیر کارشناس رنگه!
مشاغل مرتبط با ابزار و تجهیزات بافت فرش
هیچ بافنده ای بدون ابزار نمی تونه کار کنه. پس افرادی هستن که وظیفه شون ساختن و آماده کردن این ابزارهاست.
این شغل ها شامل چی می شن؟
- نجار دار و آهنگر: دار قالی رو می سازن که یا چوبیه یا فلزی.
- سازنده ابزارهای بافت: مثل دفه، قلاب، شانه و کلی وسیله دیگه که بافنده هر روز باهاشون سر و کار داره.
بدون این ابزارها، حتی یه رج هم نمی شه بافت!
مشاغل مرتبط با بافت و تکمیل فرش
بخش اصلی تولید فرش همینه. جایی که نقشه ها به گره تبدیل می شن و فرش واقعی پا می گیره.
چه مشاغلی اینجا هستن؟
- چله کش و قالیباف: چله کش نخ ها رو آماده می کنه، قالیباف هم می بافه.
- استادکار و شانه کوب: استادکار ناظر بافت هاست، شانه کوب گره ها رو سفت می کنه.
- رفوگر و قالیشویی: رفوگر فرش های خراب رو ترمیم می کنه، قالیشویی هم فرش رو تمیز می کنه.
- کارشناس فرش، مدیر تولید و بازرسان فنی: کیفیت رو بررسی می کنن، کارگاه رو مدیریت می کنن.
همه این افراد دست به دست هم می دن تا یه فرش عالی به بازار برسه.
مشاغل فعال در فروش فرش
تولید که تموم شد، نوبت فروش فرش. و تو این قسمت هم کلی شغل وجود داره.
فروشندگان فرش چه کسانی هستن؟
- کارشناس فروش و ارزیاب: قیمت گذاری و مشاوره خرید
- فروشنده سیار، امانت فروش، انباردار: فروش به صورت حضوری یا اینترنتی
- صادرکننده، خرده فروش و عمده فروش: فروش داخلی و خارجی فرش
فرش های ماشینی یا دستباف برای اینکه به دست مشتری برسن، از فیلتر این آدما عبور می کنن.
مشاغل آموزشی مرتبط با فرش
فرش بافی یه هنره که اگه آموزش داده نشه، از بین می ره. پس نیاز به مدرس و مربی داره.
مربی های این بخش:
- مربی بافت و طراحی: آموزش قالیبافی، طراحی و رنگرزی
- استاد دانشگاه: آموزش آکادمیک در رشته فرش
هر کسی که بخواد از پایه وارد این صنعت بشه، باید از این اساتید یاد بگیره.
پژوهش، تحقیق و کارشناسی فرش
امروزه فرش فقط یه محصول نیست، بلکه یه حوزه برای تحقیق و نوآوریه.
- کارشناس پژوهش: روی طرح ها، الیاف و رنگ ها تحقیق می کنه
- تحلیل گر بازار: بررسی می کنه فرش کجا بهتر فروش می ره و چرا
- ارزیاب کیفیت: بررسی می کنه فرش از نظر بافت، طرح و جنس در چه سطحیه
این گروه ها بیشتر پشت صحنه هستن ولی نقش خیلی مهمی دارن.
ابزارهای موردنیاز برای شغل قالیبافی
اگه بخواید وارد شغل قالیبافی بشید، یه سری وسایل و ابزار ضروری هستن که باید تهیه کنید.
این وسایل شامل:
- دار قالی، نقشه چاپ شده، چله نخ و قلاب
- رنگ های گیاهی و شیمیایی، الیاف طبیعی مثل پشم و پنبه
- ماسک، روپوش، جعبه کمک های اولیه و کپسول آتش نشانی
- کتاب های آموزشی، عکس نمونه نقشه ها، ترازوی دقیق برای وزن نخ ها
با این وسایل، می تونید یه کارگاه خونگی یا کوچیک راه بندازید و شروع به تولید کنید.
حمایت های دولتی از مشاغل خانگی مرتبط با فرش
دولت هم بی کار نبوده! تو سال های اخیر با تصویب قانون هایی، حمایت از مشاغل خانگی و فرش باف ها زیاد شده.
این حمایت ها شامل چی می شن؟
- پنج رشته فرش مثل رنگرزی گیاهی، بافت خانگی، طراحی سنتی و… مشمول حمایت دولتی شدن.
- تسهیلات بانکی، بیمه، آموزش و بازار فروش برای افرادی که تو این حوزه کار می کنن.
این حمایت ها می تونن یه سکوی پرتاب باشن برای خیلی از خانواده ها که دنبال کسب درآمد از خونه هستن.
رشته دانشگاهی فرش و گرایش های آن
خبر خوب اینکه فرش دیگه فقط یه حرفه ی سنتی نیست؛ وارد دانشگاه ها هم شده.
گرایش های کارشناسی:
- رنگرزی: آشنایی با شیمی، رنگ ها و آزمایشگاه
- بافت: یادگیری انواع گره و روش های بافت
- طراحی و مرمت: طراحی نقش های جدید و ترمیم فرش های قدیمی
فارغ التحصیلای این رشته ها بعداً می تونن کارشناس فرش بشن، تو کارگاه ها یا شرکت های صادراتی کار کنن، یا حتی کسب وکار خودشون رو راه بندازن.
کلام پایانی
اگه فکر می کردی قالیبافی فقط یه نفر و یه دار قالیه، حالا دیدی که این صنعت کلی شغل و فرصت تو دل خودش داره.
فرش، هم یه هنر اصیل ایرانیه، هم یه صنعت پردرآمد. اگه دنبال کاری با هزینه شروع پایین ولی ارزش افزوده بالا هستی، قالیبافی یا یکی از مشاغل وابسته ش می تونه بهترین گزینه باشه
اشتراک گذاری
