دلایل اختلاف رنگ فرش در خریدهای متفاوت : چرا رنگ فرش جدیدم با قبلی فرق دارد ؟

حتماً برایتان پیش آمده که از یک طرح فرش خوشتان آمده باشد و بعد از مدتی تصمیم بگیرید که همان مدل را دوباره خریداری کنید—برای مثال یک قالیچه یا یک فرش کناره که قرار است کنار همان فرش قبلی در پذیرایی یا اتاق قرار بگیرد . همه چیز به نظر عالی می رسد ؛ طرح یکی است ، رنگ ها مشابه اند ، حتی شانه و تراکم هم تفاوتی ندارد . اما وقتی فرش جدید را پهن می کنید ، اختلاف رنگ بین فرش جدید و فرش قبلی کاملاً مشخص است . حالا این سؤال پیش می آید : «مگر هر دو فرش یک طرح و یک مدل نیستند ؟ چرا رنگ شان فرق دارد ؟» در این مقاله ، به عنوان یکی از منابع تخصصی فرش ماشینی ایران ، دقیق ترین دلایل این اختلاف رنگ را با بیانی ساده و کاربردی توضیح می دهیم تا نه تنها دلیل این موضوع را بدانید ، بلکه در خریدهای آینده ، انتخابی هوشمندانه تر داشته باشید .
📌 اگر حوصله خواندن مقاله ندارید ، فقط این بخش را بخوانید !
۷ دلیل اصلی که باعث اختلاف رنگ بین فرش جدید و فرش قبلی می شود :
- نو و کهنه بودن فرش
فرش قبلی در اثر پاخوردگی و شستشو تغییر رنگ داده است . - تفاوت دستگاه ها و پالت رنگی
دستگاه های مختلف حتی با یک طرح ، خروجی رنگ متفاوت دارند . - تراکم متفاوت در بافت
حتی در یک شانه مشخص ، اختلاف تراکم باعث تغییر شدت رنگ می شود . - تفاوت سایز فرش ها
فرش های کوچک تر طراحی متفاوتی دارند ؛ نه نسخه کوچک شده فرش بزرگ . - تغییر شید نخ ها در تولیدات جدید
رنگ نخ ها با وجود نام یکسان ، ممکن است روشن تر یا تیره تر باشند . - نخ های درخشان (سوپربرایت)
در زاویه های مختلف نور ، رنگ فرش متفاوت دیده می شود . - خواب فرش و نحوه پهن کردن
جهت خواب نخ ها روی تفاوت رنگ ظاهری فرش اثر می گذارد .
۱ . اختلاف رنگ به دلیل نو و کهنه بودن فرش
اولین و رایج ترین دلیل اختلاف رنگ بین دو فرش نو بودن یا استفاده شده بودن فرش قبلی است . حتی اگر شما چند سال پیش چهار تخته فرش از یک مدل خریداری کرده باشید ، اما فقط دو تای آن ها را استفاده کرده باشید و حالا بخواهید دو تای دیگر را از نو بخرید و کنار آن ها قرار دهید ، به احتمال بالا با اختلاف رنگ مواجه می شوید .
چرا ؟
- با استفاده روزمره ، نخ های فرش دچار تغییراتی می شوند : پاخوردگی ، شستشو ، نور خورشید ، گرد و غبار ، و حتی بخارپزهای خانگی روی رنگ ظاهری تأثیر می گذارند .
- نخ های اکریلیک که در فرش های باکیفیت مثل قالیکا استفاده می شوند ، مقاومت بالایی دارند ، اما به مرور زمان با تغییر نور و شستشو ، حالت مات تری پیدا می کنند .
- همین موضوع باعث می شود که حتی اگر فرش جدید دقیقاً همان باشد ، تفاوتی ۵ تا ۳۰ درصدی در رنگ نهایی آن دیده شود .
۲ . دستگاه های مختلف ، پالت های رنگی متفاوت
چرا دو فرش با یک طرح ، اما از دو فروشگاه یا کارخانه مختلف ، رنگ یکسان ندارند ؟
یکی از اصلی ترین دلایل اختلاف رنگ در فرش ماشینی ، به تفاوت دستگاه های تولیدکننده مربوط می شود . ممکن است دو فرش با یک نقشه ، یک شانه ، و حتی یک تراکم ، در دو کارخانه مختلف یا حتی در دو خط تولید یک کارخانه ، تولید شده باشند ، اما باز هم وقتی آن ها را کنار هم پهن می کنید ، تفاوت رنگ به وضوح دیده می شود .
اما چرا چنین اتفاقی می افتد ؟ جواب ساده ست :
چون هر دستگاه ، پالت رنگی مخصوص خودش را دارد .
پالت رنگی یعنی چه ؟
پالت رنگی یعنی مجموعه رنگ هایی که دستگاه فرش بافی ، در طراحی و بافت یک فرش استفاده می کند . این پالت شامل رنگ های اصلی و فرعی است—مثلاً سرمه ای ، کرم ، آبی ، زرشکی ، طلایی ، نسکافه ای ، و . . .
حال فرض کنید شما یک فرش ۷۰۰ شانه طرح افشان با زمینه کرم خریدید که با دستگاه A بافته شده است . بعد از یک سال ، همان طرح را می خواهید از فروشگاه دیگری تهیه کنید . فروشنده هم همان طرح را برایتان پیدا می کند—اما این بار بافته شده با دستگاه B در کارخانه ای دیگر . در ظاهر همه چیز یکی ست ، اما کافی ست فرش جدید را کنار قبلی بیندازید تا متوجه شوید :
«این کرمش چرا یه کم روشن تره ؟ اون سرمه ایش چرا پررنگ تره ؟»
❗ حتی رنگ هایی با اسم یکسان ، در واقع یکسان نیستند
- آبی در دستگاه A ممکن است ته رنگ سبز داشته باشد ، ولی در دستگاه B ته رنگ بنفش .
- سرمه ای ممکن است در یکی به سمت طوسی متمایل باشد و در دیگری به سمت زغال سنگی .
- ترکیب همین تفاوت های کوچک در رنگ های پایه ، باعث می شود خروجی نهایی به شدت متفاوت دیده شود .
یک مثال واقعی برای درک بهتر
تصور کنید شما دو تکه پارچه آبی دارید :
یکی کمی روشن تر ، دیگری کمی تیره تر . اگر این دو پارچه را کنار هم بگذارید ، ممکن است بگویید :
«خب زیاد فرقی نداره ، هر دو آبی ان .»
اما حالا فرض کنید این دو رنگ آبی قرار است در کنار سفید ، قرمز و کرم ، هم زمان در یک فرش استفاده شوند . ترکیب آن ها با بقیه رنگ ها باعث می شود اختلافشان چند برابر بیشتر به چشم بیاید .
به عبارتی ، رنگ ها روی هم تأثیر می گذارند .
مثلاً :
- آبی کنار سفید روشن تر دیده می شود .
- آبی کنار مشکی تیره تر به نظر می رسد .
در نتیجه حتی یک تفاوت جزئی در پالت رنگی دستگاه دوم ، می تواند رنگ کلی فرش را متفاوت جلوه دهد .
نکته فنی دیگر : چرا این مشکل معمولاً بعد از خرید دوم پیش می آید ؟
در برخی موارد ، فروشگاه ها فرش هایی را که مدت زیادی در انبار مانده اند ، با تخفیف بالا به فروش می گذارند . این فرش ها ممکن است با پالت رنگی قدیمی تولید شده باشند . فروشگاه ، با علم به اینکه مشتری ممکن است بخواهد بعداً همان فرش را در ابعاد دیگر تهیه کند ، این موضوع را مطرح نمی کند .
مشتری هم با فرض اینکه می تواند سایز دیگر را بعداً تهیه کند ، فرش را می خرد . اما وقتی به سراغ تهیه فرش مکمل می رود ، متوجه می شود که کارخانه یا فروشنده دیگر ، فرش را با همان نقشه ، اما با پالت رنگی متفاوت تولید کرده است .
🎯 نتیجه : فرش دوم ، کنار فرش اول نمی نشیند . مشتری ناراضی می شود .
اما واقعیت این است که این موضوع ، نه تقصیر مشتری است و نه فروشنده (اگر اطلاع داده باشد) . بلکه به ماهیت تکنولوژی تولید فرش ماشینی مربوط می شود .
✅ راهکار چیست ؟
- اگر قرار است چند سایز مختلف از یک طرح داشته باشید (مثلاً ۱۲ متری + کناره + قالیچه) ، آن ها را هم زمان و از یک فروشگاه معتبر تهیه کنید .
- ترجیحاً از برندی خرید کنید که امکان سفارش اختصاصی با همان پالت رنگی و دستگاه قبلی را دارد . مثل قالیکا ، که سفارش های اختصاصی را با دقت بالا مطابقت می دهد .
۳ . تراکم مختلف ، خروجی رنگ متفاوت
چرا دو فرش با یک طرح و یک شانه ولی تراکم متفاوت ، رنگ متفاوتی دارند ؟
یکی دیگر از عواملی که باعث ایجاد تفاوت رنگ میان دو فرش ظاهراً یکسان می شود ، تفاوت در تراکم بافت آن هاست .
بسیاری از مشتریان هنگام خرید فرش به شانه آن توجه می کنند—مثلاً می گویند : «من یک فرش ۷۰۰ شانه می خوام .» اما چیزی که معمولاً از چشم خریدار پنهان می مونه ، تراکم فرشه . در حالی که همین تراکم تأثیر بسیار زیادی در ظاهر و به خصوص در شدت و کیفیت نمایش رنگ ها داره .
تفاوت تراکم یعنی چه ؟
تراکم یعنی تعداد گره هایی که در طول فرش (در هر متر) وجود دارد . مثلاً :
- فرش ۷۰۰ شانه با تراکم ۲۱۰۰ ، یعنی در هر متر طول ، ۲۱۰۰ گره وجود دارد .
- اما همین فرش ۷۰۰ شانه با تراکم ۲۵۵۰ ، گره های بیشتری در طول خودش دارد ، پس متراکم تر و فشرده تر است .
حالا چرا این موضوع روی رنگ تأثیر می گذارد ؟
تأثیر تراکم روی رنگ چگونه اتفاق می افتد ؟
وقتی یک طرح مشخص با دو تراکم مختلف بافته می شود ، در واقع :
- مقدار نخی که در واحد سطح استفاده می شود متفاوت است .
- در تراکم بالا ، نخ ها به صورت فشرده تر کنار هم قرار می گیرند .
- در تراکم پایین ، فاصله بین نخ ها بیشتر است و رنگ ها ممکن است پراکنده تر ، روشن تر یا حتی کم رنگ تر دیده شوند .
بنابراین ، حتی اگر از یک دستگاه ، یک پالت رنگ ، و یک نقشه برای بافت فرش استفاده شود ، خروجی بصری رنگ ها کاملاً متفاوت خواهد بود .
مثال واقعی برای درک بهتر :
فرض کنید شما یک فرش طرح افشان دارید که در دو مدل تولید شده :
- ۷۰۰ شانه ، تراکم ۲۱۰۰
- ۷۰۰ شانه ، تراکم ۲۵۵۰
هر دو با نخ آکریلیک هیت ست شده تولید شدن و حتی پالت رنگی یکیه . اما وقتی دو فرش رو کنار هم می ندازید ، می بینید :
- نسخه تراکم بالا پررنگ تر ، واضح تر و تیزتره .
- نسخه تراکم پایین کمی رنگ پریده تر یا نرم تر به نظر می رسه .
به عبارت دیگه ، تراکم پایین باعث می شه نور بیشتری از بین نخ ها عبور کنه و پس زمینه فرش (که معمولاً سفید یا بژ هست) از بین نخ ها دیده بشه . این خودش باعث تأثیر در شدت رنگ نهایی فرش می شه .
آیا اختلاف طرح هم در این حالت ایجاد می شود ؟
بله ! چون برای تطبیق طراحی با تراکم پایین ، ممکنه جزئیاتی از نقشه فرش تغییر کنه یا حتی حذف بشه . این اختلاف ها ممکنه جزئی باشن ولی در کنار تفاوت رنگ ، احساس یکدست نبودن بین دو فرش رو تشدید می کنن .
نکته کاربردی از زبان یک متخصص :
۴ . تفاوت سایز فرش و تأثیر آن بر رنگ و نقشه
آیا فرش کوچک تر باید دقیقاً نسخه ی کوچک شده ی همان طرح باشد ؟
یکی از سوالاتی که بارها و بارها در مشاوره های فروش فرش از سوی مشتریان مطرح شده این است :
«چرا فرش پادری یا کناره ای که گرفتم ، با فرش ۱۲ متری هم طرح خودم فرق داره ؟ !»
در ذهن بسیاری از خریداران این تصور وجود داره که اگر فرشی مثلاً با نام افشان دریا زمینه کرم در سایز ۱۲ متری خریداری شده ، نسخه ی ۱۰۰٪ مشابه همون طرح باید در ابعاد ۶ متری ، ۴ متری ، قالیچه ، کناره و حتی پادری هم موجود باشه . اما واقعیت اینه که :
نقشه ی فرش های کوچک تر ، نسخه ی فشرده شده ی فرش بزرگ تر نیست . بلکه بازطراحی شده است .
چرا نقشه در سایز کوچک تر تغییر می کند ؟
فرش ماشینی ، بر خلاف عکس یا پوستر ، یک تصویر نیست که بتوان آن را به سادگی کوچک کرد و همان نسبت ها را حفظ کرد .
دلایل :
- بافت فرش محدود به پیکسل یا گره است ، نه درصد .
- در سایزهای کوچک ، بسیاری از عناصر نقشه اصلاً جا نمی شوند .
- طراح مجبور است موتیف ها ، ترنج ، حاشیه ، لچک ها یا گل های مرکزی را حذف یا جابجا کند .
- حتی رنگ بندی در بعضی مناطق باید تغییر کند تا توازن بصری حفظ شود .
مثال کاربردی برای درک بهتر :
فرض کنید یک فرش ۱۲ متری لچک و ترنج دار دارید که در مرکز آن یک ترنج بزرگ و در چهار گوشه ، لچک های متقارن طراحی شده اند . حالا از همین فرش ، یک قالیچه ۱ .۵ × ۲ .۲۵ متر یا حتی پادری ۵۰ × ۸۰ سانتی متر تهیه می کنید .
چه اتفاقی می افتد ؟
- ترنج مرکزی کاملاً حذف می شود .
- لچک ها ممکن است فقط بخشی از آن ها در طرح باقی بمانند یا کل حاشیه تغییر کند .
- حتی برای حفظ زیبایی ، ممکن است از رنگ هایی استفاده شود که با نسخه بزرگ تر کاملاً یکسان نیستند .
🎯 نتیجه : رنگ نهایی هم به خاطر تغییر در تراکم رنگ ها و حذف یا اضافه شدن عناصر طراحی ، متفاوت دیده می شود .
در کدام نوع نقشه ها این اختلاف بیشتر به چشم می آید ؟
تجربه ۲۰ ساله در صنعت فرش ماشینی نشان می دهد که :
- در فرش های لچک و ترنج دار ، اختلاف طرح و رنگ در سایزهای کوچک بسیار زیاد و واضح است .
- در مقابل ، در فرش های طرح افشان یا خشتی که طرحشان سرتاسری و بدون مرکزیت خاص است ، این اختلاف کمتر به چشم می آید .
یک نکته تخصصی از زبان مدیر برند قالی کاشان :
«فرش هایی که چند لچک دارند یا دارای نقشه ی چند ترنج هستند ، بیشترین تغییر را در سایزهای کوچک تر دارند . بنابراین اگر قصد دارید یک مجموعه از فرش با سایزهای مختلف تهیه کنید ، بهتر است از طرح هایی استفاده کنید که سرتاسری یا بدون نقطه تمرکز هستند .»
اشتباه رایج :
بسیاری از مشتریان با دیدن تصویر یک فرش در سایز بزرگ ، تصور می کنند که نسخه کوچک تر دقیقاً همان است ، اما «کوچک شده» .
در حالی که از نظر طراحی فرش ، این کار نه ممکن است ، نه منطقی .
📌 راهکار چیست ؟
اگر حساسیت بالایی نسبت به یکدست بودن رنگ و نقشه دارید ، ترجیحاً فرش های سایز مختلف را :
- هم زمان خریداری کنید ،
- از یک شرکت معتبر با طراحی هماهنگ تهیه کنید ،
- یا از طرح هایی استفاده کنید که در سایزهای مختلف ، نیاز به تغییر چشمگیر در نقشه ندارند (مثل طرح های افشان ، خشتی و مدرن) .
۵ . تغییر شید رنگی نخ ها در بازار
چرا یک فرش حتی در فاصله چند روز تولید ، ممکن است رنگ متفاوتی داشته باشد ؟
این مورد یکی از واقعی ترین و در عین حال پنهان ترین دلایل اختلاف رنگ فرش ماشینی است . شاید برایتان عجیب باشد که دو فرش از یک طرح ، از یک شرکت ، از یک دستگاه ، با یک پالت رنگی ، حتی در یک هفته بافته شده اند ، اما باز هم اختلاف رنگ دارند .
علت چیست ؟
به شید رنگی نخ ها توجه کنید .
شید رنگ یعنی چه ؟
شید (Shade) به اختلاف های ظریف در تیرگی یا روشنی یک رنگ گفته می شود .
برای مثال :
- یک نخ آبی ممکن است کمی تیره تر یا روشن تر از نخ آبی دیگر باشد .
- هر دو “آبی” هستند ، اما وقتی در کنار هم قرار می گیرند ، اختلافشان کاملاً دیده می شود .
چرا شید نخ ها تغییر می کند ؟
در صنعت فرش ماشینی ، نخ ها معمولاً از شرکت های نخ ریسی و رنگرزی جداگانه تهیه می شوند . حتی شرکت های بزرگ تولیدکننده فرش ، مواد اولیه شان را خودشان نمی سازند .
حالا تصور کن :
- یک کارخانه فرش ، برای ۶ ماه آینده نخ های مورد نیاز خود را تهیه کرده و تولید را آغاز می کند .
- بعد از پایان موجودی انبار ، به دلایل مختلف (تحریم ، تغییر قیمت ها ، نوسانات بازار ، کمبود مواد اولیه ، یا حتی تغییر فروشنده) ، همان رنگ را دوباره تهیه می کند اما با شید کمی متفاوت .
📌 ممکن است فروشنده گفته باشد : “همون رنگه ، فقط یه مقدار روشن تره”
اما همین “یه مقدار” ، وقتی در هزاران متر فرش تکرار بشه ، تبدیل به اختلاف رنگ آشکار می شه .
این موضوع در بازار ایران بسیار رایجه
به ویژه در شرایط فعلی که :
- واردات مواد اولیه محدود شده
- شرکت ها برای کنترل هزینه ها ، مجبور به تغییر تأمین کننده هستند
- و فرش ها به صورت پیوسته در حال تولیدند
طبیعی است که پالت رنگی ظاهراً تغییر نکرده ، ولی نخ جدید با نخ قبلی کاملاً یکسان نیست .
مثال واقعی از تجربه برند قالیکا
در مجموعه قالی کاشان ، ما بارها دیده ایم که یک فرش خاص که تا دیروز بافته می شد ، بعد از خرید نخ جدید ، شبیه نسخه قبلی نیست .
مثلاً :
- در نخ کرم ، اگر شید جدید فقط یک درجه روشن تر باشد ، باعث می شود کل زمینه فرش جدید ، در کنار فرش قبلی کمرنگ تر دیده شود .
- یا در نخ سرمه ای ، یک تغییر جزیی باعث می شود حاشیه ها تیره تر و قالب تر به چشم بیایند .
این فرش ها ، مانند لباس های تک سایز هستند
می توان این فرش ها را به لباس هایی تشبیه کرد که تنها یک یا دو سایز از آن باقی مانده و دیگر تولید نمی شود . از نظر کیفیت و اصالت ، هیچ مشکلی ندارند ؛ تنها کافی است سایزشان مناسب شما باشد—در این صورت واقعاً برد کرده اید !
نکته طلایی برای خریداران حرفه ای :
۶ . فرش هایی با نخ سوپربرایت و خطای دید ناشی از درخشندگی
چرا فرش از یک زاویه پررنگ تر یا کمرنگ تر دیده می شود ؟
آیا تا به حال پیش آمده که فرش تازه تان را پهن کرده باشید و حس کنید رنگ آن در بعضی قسمت ها پررنگ تر یا تیره تر است ؟
یا وقتی نور به صورت مایل روی آن می افتد ، بعضی بخش ها سایه دار یا موج دار به نظر می رسند ؟
احتمال زیاد ، فرشی که تهیه کرده اید با نخ های درخشان یا به اصطلاح سوپربرایت (Super Bright) بافته شده است .
نخ های سوپربرایت دقیقاً چه هستند ؟
این نخ ها نوعی نخ اصلاح شده ی مصنوعی هستند که با طی فرایندهای فنی :
- حالت براق و ابریشم مانند پیدا می کنند
- در برابر نور ، نور را بازتاب می دهند
- از نظر بافت ظاهری ، به مخمل یا پارچه های لوکس شباهت دارند
این دقیقاً همان چیزی ست که باعث ایجاد «سایه » می شود
در این حالت :
- از یک زاویه ، بخشی از فرش پررنگ تر دیده می شود
- از زاویه دیگر ، همان قسمت کمرنگ یا سایه دار به نظر می رسد
- این تفاوت ، حتی وقتی دو فرش کاملاً یکسان و از یک پالت رنگی باشند نیز می تواند باعث شود یکی از آن ها «دو رنگ» به نظر برسد
مثال عینی :
فرض کنید شما دو عدد فرش با طرح «افشان نقره ای» دارید . هر دو با نخ سوپربرایت بافته شده اند . اما یکی را جلوی نور پنجره پهن می کنید ، و دیگری را در جایی که نور مستقیم ندارد .
در نگاه اول ممکن است فکر کنید :
«این یکی یه کم تیره تره . . . شاید رنگش فرق داره ؟»
اما کافی ست جای دو فرش را عوض کنید یا چراغ سقفی را خاموش کنید تا ببینید ظاهر رنگ کاملاً تغییر می کند .
این مشکل نیست ، ویژگی نخ است
برخی فروشندگان از این ویژگی با عنوان «سایه انداختن» یاد می کنند و برخی خریداران آن را عیب می دانند . اما در واقع :
- نه نشانه ی کیفیت پایین است
- نه نشانه ی ایراد تولید
- بلکه ویژگی طبیعی نخ های درخشان و براق است
در صنعت پارچه هم این مسئله وجود دارد ؛ مثلاً پارچه مخمل یا ساتن بسته به زاویه نور ، تیره تر یا روشن تر دیده می شود .
ارتباط با اختلاف رنگ در دو فرش
حالا تصور کنید شما یک فرش با نخ معمولی (بدون درخشندگی) دارید ، و یک فرش دیگر از همان طرح را با نخ سوپربرایت تهیه می کنید .
- از نظر طراحی و پالت ، هر دو مشابه هستند
- اما در نگاه اول ، ممکن است تفاوت رنگ فاحشی بین شان احساس کنید
- علت ؟ تفاوت در بازتاب نور ، براق بودن ، و ایجاد سایه است
چه باید کرد ؟
- اگر نمی خواهید با چنین خطای دیدی مواجه شوید ، هنگام خرید فرش ، از فروشنده بخواهید به طور شفاف اعلام کند که نوع نخ به کاررفته چیست .
- فرش هایی که با نخ سوپربرایت بافته شده اند معمولاً در کاتالوگ ها یا مشخصات فنی ، به وضوح ذکر می شوند .
- برندهایی مثل قالیکا این مشخصات را با دقت در توضیحات محصول می آورند تا مشتری با آگاهی انتخاب کند .
۷ . خواب فرش و جهت پهن کردن آن
اختلاف رنگ فرش گاهی فقط به جهت پهن شدن آن مربوط است !
یکی از جالب ترین دلایل تفاوت رنگی بین دو فرش مشابه ، نه به نوع نخ ، نه به پالت رنگی ، نه به دستگاه تولیدکننده ، و نه به تراکم یا نقشه مربوط می شود—بلکه فقط به یک چیز ساده بستگی دارد :
فرش را از کدام طرف پهن کرده اید ؟
خواب فرش یعنی چه ؟
خواب فرش ، جهت بافت نخ های خاب فرش است ؛ یعنی نخ های روی سطح فرش به یک سمت خوابیده اند—دقیقاً مثل خواب پارچه مخمل یا موهای فرچه .
در فرش ماشینی ، تمام نخ ها در یک جهت خوابیده اند ، چون در هنگام بافت ، نخ ها توسط سوزن ها از یک سمت کشیده می شوند . این جهت در تمام سطح فرش یکسان است .
چرا خواب فرش باعث تفاوت رنگ می شود ؟
جهت خواب نخ ها بر بازتاب نور اثر مستقیم دارد :
- وقتی نور از جهت مخالف خواب فرش به آن می تابد ، نخ ها تیره تر به نظر می رسند
- وقتی از سمت خواب تابش نور انجام شود ، نخ ها روشن تر دیده می شوند
- این تفاوت ممکن است حتی باعث شود دو فرش یکسان ، در کنار هم دو رنگ کاملاً متفاوت به نظر برسند
مثال واقعی :
فرض کنید شما دو عدد فرش کاملاً یکسان از برند قالیکا خریده اید—مثلاً دو تخته ۶ متری طرح افشان .
یکی از آن ها را از سر اتاق پهن کرده اید و دیگری را از ته اتاق . یعنی خواب نخ های آن ها در خلاف جهت هم قرار گرفته است .
حالا شما جلوی اتاق ایستاده اید و به این دو فرش نگاه می کنید :
- فرش سمت چپ ، پررنگ تر دیده می شود
- فرش سمت راست ، کمرنگ تر یا سایه دار به نظر می رسد
در حالی که اگر فرش سمت راست را ۱۸۰ درجه بچرخانید ، یعنی جهت خواب آن را با فرش دیگر هماهنگ کنید ، رنگ ها یکسان دیده خواهند شد .
این پدیده در کدام فرش ها بیشتر اتفاق می افتد ؟
- فرش هایی که با نخ درخشان (مثل نخ های سوپربرایت) تولید شده اند
- فرش هایی با رنگ های روشن (کرم ، نقره ای ، نسکافه ای) ، چون شدت تفاوت روشنایی در آن ها بیشتر به چشم می آید
- اتاق هایی که نور شدید طبیعی یا نور مایل دارند
نکته ای برای کاهش خطای دید :
وقتی می خواهید چند تخته فرش در یک فضا پهن کنید (مثل پذیرایی ، سالن یا راهرو) ، حتماً :
- همه فرش ها را در یک جهت پهن کنید
- جهت خواب آن ها را با دست لمس کنید و تطبیق دهید
- در صورت امکان ، ابتدا آن ها را در یک نور ثابت و از یک زاویه بررسی کنید ، بعد جای شان را نهایی کنید
جمع بندی این بخش :
گاهی وقت ها آن چه فکر می کنیم «تفاوت رنگ» است ، در واقع فقط تفاوت زاویه دید یا جهت خواب فرش است .
یادمان نرود که فرش ماشینی ، مانند همه منسوجات ، به نور ، زاویه ، و جهت خواب نخ ها بسیار حساس است—و آگاهی از این نکته می تواند جلوی بسیاری از نگرانی های بی دلیل را بگیرد .
✅ جمع بندی نهایی مقاله : چرا فرش جدیدم با فرش قبلی اختلاف رنگ دارد ؟
اگر بخواهیم به زبان ساده جمع بندی کنیم ، دلایل اختلاف رنگ بین دو فرش ماشینی—even if از یک طرح و نقشه باشند—کاملاً فنی ، واقعی و گاهی اجتناب ناپذیرند .
در این مقاله ، ۷ دلیل اصلی را بررسی کردیم :
- نو و کهنه بودن فرش : فرش قبلی در اثر استفاده ، پاخوردگی و شستشو تغییر رنگ داده .
- پالت رنگی دستگاه ها : حتی با یک طرح ، خروجی رنگ در دو دستگاه بافندگی می تواند متفاوت باشد .
- تفاوت تراکم بافت : در یک شانه ثابت ، تراکم های مختلف باعث تغییر جلوه ی رنگ می شوند .
- اختلاف سایز : فرش های کوچکتر نسخه کوچک شده ی طرح بزرگ تر نیستند ؛ طراحی جداگانه دارند .
- تغییر شید رنگ نخ ها : شید نخ هایی با نام رنگ یکسان ممکن است با سری قبلی متفاوت باشد .
- نخ های سوپربرایت : نخ هایی با درخشش خاص ، در نورهای مختلف رنگ متفاوتی نشان می دهند .
- خواب فرش و زاویه پهن کردن : فقط با یک چرخش ۱۸۰ درجه ، ممکن است اختلاف رنگ از بین برود !
🎯 نکته مهم این است که این موارد نشانه ی کیفیت پایین یا تقلبی بودن فرش نیستند ، بلکه بخشی طبیعی از فرآیند تولید صنعتی فرش ماشینی محسوب می شوند .
با داشتن اطلاعات صحیح ، می توانیم انتخابی آگاهانه و بدون دلخوری داشته باشیم .
❓ سؤالات متداول درباره اختلاف رنگ فرش ماشینی
چرا فرش سایه می اندازد ؟
سایه انداختن در فرش معمولاً به دلیل استفاده از نخ های براق یا اصلاح شده مثل نخ س .و .پربرایت است . این نخ ها بسته به زاویه نور و خواب فرش ، نور را به شکل متفاوتی بازتاب می دهند و باعث می شوند فرش از یک زاویه پررنگ تر و از زاویه ای دیگر کمرنگ تر به نظر برسد .
چگونه سایه انداختن فرش را از بین ببریم ؟
اگر فرش شما دچار سایه اندازی شده ، اولین کار این است که جهت خواب فرش را بررسی کنید . با چرخاندن ۱۸۰ درجه ای فرش و تطبیق جهت خواب آن با نور محیط ، معمولاً مشکل سایه برطرف می شود . همچنین استفاده از نورپردازی یکنواخت و نبود تابش نور مستقیم هم مؤثر است .
چگونه سایه روشن فرش را از بین ببریم ؟
در فرش های با نخ براق ، سایه روشن طبیعی است . اما برای کاهش این اثر ، سعی کنید فرش را طوری پهن کنید که خواب آن در جهت تابش نور قرار بگیرد . همچنین در صورت امکان ، از بخارشو برای صاف شدن خواب نخ ها استفاده کنید تا بازتاب نور یکنواخت تر شود .
نحوه صحیح انداختن فرش در منزل چگونه است ؟
در هنگام پهن کردن چند فرش در یک فضا ، توجه کنید که جهت خواب همه فرش ها یکسان باشد . برای تشخیص جهت خواب ، با دست روی سطح فرش بکشید ؛ جهتی که نرم تر است ، جهت خواب است . همچنین سعی کنید فرش ها را طوری قرار دهید که خواب آن ها رو به سمت نور باشد تا ظاهر یکدست تری داشته باشند .
🖋️ سخن پایانی مدیر برند قالی کاشان
من محمد حسین ارشدی بیدگلی ، مدیرعامل و موسس برند “قالی کاشان” هستم که طی سال های اخیر ، با نام جدید “قالیکا” شناخته می شود .
بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت تخصصی در صنعت فرش ماشینی دارم و پیش از آن نیز در زمینه فرش دستباف فعال بوده ام .
با اطمینان کامل به شما می گویم که اطلاعات ارائه شده در این مقاله ، حاصل تجربیات و بررسی های دقیق فنی است و برای نخستین بار به صورت علمی در فضای اینترنت منتشر می شود .
امیدوارم این مقاله نیز مانند سایر مطالب تخصصی برند قالی کاشان ، برای شما مفید باشد و به زودی به مرجع علمی و معتبر پاسخ به سوالات خریداران فرش تبدیل شود .
با مهر و ارادت ،
محمد حسین ارشدی بیدگلی
هفتم مهرماه ۱۴۰۴