رازهای ساختار فرش ماشینی؛ از تار و پود تا تراکم و دوام

تا حالا شده بخوای فرشی بخری و فقط به طرح و رنگش دقت کنی ؟ خب طبیعیه ! بیشتر ما همین کار رو می کنیم. ولی چیزی که معمولاً از چشم مون دور می مونه ، اون بخش های پنهونی فرشه؛ همونایی که باعث می شن یه فرش سال ها برامون کار کنه یا بعد یه مدت کوتاه ، دلمون رو بزنه.توی این مقاله قراره خیلی راحت و بدون اصطلاحات پیچیده ، ساختار فرش ماشینی رو برات باز کنیم. از لایه های زیرین گرفته تا اون چیزی که زیر پاهامون حس می کنیم. حتی درباره تراکم و نخ های مخفی که نمی دونستی وجود دارن هم صحبت می کنیم. اگه دنبال خرید فرش باکیفیتی و می خوای از قالی کاشان کمک بگیری ، این مقاله درست همون چیزیه که باید بخونی.

خاب فرش چیه و چرا مهمه ؟

اول از همه بریم سراغ اون چیزی که بیشتر از هر جای دیگه باهاش در تماسی؛ یعنی خاب فرش. همون لایه ای که می تونی نرمی شو زیر پات حس کنی.

خاب ، همون نخ هاییه که عمودی از سطح فرش بیرون اومدن. همین نخ ها هستن که به فرش رنگ و لعاب و طرح می دن. بسته به اینکه فرش از چه جنسی باشه (مثلاً آکریلیک یا پلی استر) ، کیفیت و موندگاری خاب هم فرق می کنه. مثلاً فرش های آکریلیک معمولاً نرمی بیشتری دارن و دیرتر دچار خوابیدگی می شن.

حالا چرا این مهمه ؟ چون وقتی فرشی با خاب بی کیفیت بگیری ، ممکنه بعد چند ماه ظاهرش خراب شه و حس کنی تازه باید دنبال یه فرش دیگه بگردی.

لایه زمینه؛ پایه ای که فرش روش می ایسته

زیر خاب فرش ، یه بخش مهمی داریم به اسم لایه زمینه. این همون چیزیه که پایه ی همه چی توی فرشه. اگه این لایه محکم نباشه ، حتی قشنگ ترین طرح ها هم به درد نمی خورن.

۱. تار زمینه؛ ستون فقرات فرش

تارها نخ هاییه که از بالا تا پایین فرش کشیده شدن. درست مثل ستون فقرات آدم ، این تارها باعث می شن فرش فرم بگیره و وا نره. بسته به مدل فرش ، این نخ ها ممکنه پنبه ای ، نخی یا مصنوعی باشن.

۲. پود زمینه؛ نخ های افقی

پودها هم همون نخ هایی هستن که به صورت افقی بین تارها رد می شن. این نخ ها دقیقاً نقش تقویت کننده دارن و کمک می کنن تارها سر جاشون بمونن و بافت منظم بشه.

۳. ساختار تار و پود؛ مهندسی دقیق زیر پا

وقتی این تار و پود با هم گره می خورن ، یه ساختار منسجم شکل می دن. بعضی وقتا این ساختار خیلی پیچیده ست ، مثل فرش های گل برجسته یا با طرح های خاص. گاهی هم ساده تره ، مثل فرش های مینیمال. همین تفاوت ها باعث می شن ظاهر و کیفیت فرش متفاوت باشه.

۴. رنگ و طرح زمینه؛ یه زیبایی پنهون

شاید فکر کنی فقط روی فرش طرح داره ، ولی لایه زمینه هم بعضی وقتا رنگ و نقش خاص خودش رو داره. البته معمولاً ساده تره. ولی توی فرش های خاص یا پر تراکم ، این لایه هم طراحی داره که کمک می کنه ظاهر نهایی قشنگ تر بشه.

۵. نوع بافت زمینه؛ سبک سازی زیرکانه

نوع بافت زمینه هم متفاوته. بعضی فرش ها بافت ژاکارد دارن ، بعضیا تافت و بعضیا مثل گلیم ساده ترن. اینا فقط ظاهر نیست ، بلکه روی نرمی ، ضخامت و حتی قیمت فرش تاثیر داره.

نخ های خواب مرده؛ قهرمان های بی صدا

بریم سراغ یکی از اون بخش هایی که خیلیا حتی اسمش رو نشنیدن : نخ های خوب مرده. با اینکه اسمش یه کم ترسناکه ، ولی وجودشون ضروریه !

فرض کن توی طرح فرش ، یه قسمت با نخ آبی بافته می شه و بعد چند رج دیگه دوباره از همون نخ استفاده می شه. خب بین این دو نقطه ، نخ آبی باید یه جوری عبور کنه دیگه ، نه ؟ اینجاست که نخ خاب مرده وارد عمل می شه.

اگه این نخ ها رو رها کنن ، پشت فرش بد شکل می شه و ممکنه گیر کنه یا ظاهر فرش خراب شه. برای همین توی بافت ، این نخ ها رو بین تار و پود پنهون می کنن. به این می گن نخ خاب مرده درگیر. اگه نشه ، مجبور می شن با یه فرآیند به اسم پشت پاک کنی ، اون نخ ها رو جدا کنن.

تراکم فرش ماشینی؛ فشردگی یعنی کیفیت ؟

یکی از چیزایی که موقع خرید فرش زیاد به گوشت می خوره ، بحث تراکم فرش ماشینیه. ولی واقعاً تراکم یعنی چی ؟

تراکم یعنی تعداد گره هایی که توی یه متر مربع فرش زده شده. هر چی این عدد بیشتر باشه ، فرش فشرده تره و طرحش دقیق تر درمیاد. مثل فرق یه عکس با رزولوشن پایین و بالا.

تراکم نقطه به نقطه

توی این روش ، تعداد دقیق گره ها رو حساب می کنن. مثلاً فرش هایی با تراکم ۱۲۰۰ یا حتی ۱۵۰۰ شانه ، خیلی ریزبافت و لوکسن. طرح ها توش دقیق درمیاد و معمولاً هم دوام بیشتری دارن.

تراکم خط به خط

اینجا تعداد پودها در هر سانتی متر یا اینچ بررسی می شه. اگه پود بیشتر باشه ، فرش سفت تره و کمتر تغییر شکل می ده. برای جاهایی که رفت وآمد زیاده ، این تراکم خیلی به کار میاد.

تراکم بالا خوبه یا پایین ؟

بستگی داره. مثلاً اگه دنبال یه فرش لوکس برای پذیرایی هستی ، تراکم بالا عالیه. ولی اگه می خوای یه فرش ساده برای اتاق بچه یا آشپزخونه بگیری ، تراکم کمتر هم کفایت می کنه و قیمتش هم بهتره.

چرا خرید از قالی کاشان ؟ چون هم قیمت خوبه ، هم کیفیت !

اگه قراره یه فرش بخری ، چرا از جایی نخری که مستقیم از کارخانه بیاره ؟  فروشگاه قالی کاشان این امکانو برات فراهم کرده. یعنی بدون واسطه ، با قیمت پایین تر و کیفیت بالاتر ، فرش می خری.

فرقی نمی کنه دنبال فرش کودک باشی یا فرش آشپزخونه یا حتی یه فرش مدرن طوسی یا کلاسیک لاکی. همه مدل ها و همه سلیقه ها اینجا پوشش داده شده. تازه ضمانت ۱۰ ساله هم روی فرش ها هست که یعنی خیالت از بابت کیفیت هم راحته.

جمع بندی : پشت هر فرش قشنگ ، یه ساختار حساب شده هست

همون طور که دیدی ، فرش ماشینی فقط یه سطح قشنگ نیست. پشتش کلی مهندسی خوابیده ! از نخ های ریز و دقیق گرفته تا تراکم بالا و بافت های منظم ، همه چی دست به دست هم می ده تا یه فرش خوب ساخته شه.

اگه دفعه بعد خواستی فرش بخری ، یه نگاه عمیق تر بنداز. طرح و رنگ مهمه ، ولی اون چیزی که باعث می شه فرش سال ها همراهت بمونه ، ساختارشه. قالی کاشان هم همیشه کنارت هست تا فرشی بخری که هم قشنگ باشه ، هم باکیفیت.