فرش با کیفیت چیست ؟

فرش با کیفیت چگونه فرشی است؟ آیا کیفیت فرش با افزایش شانه و تراکم فرش افزایش پیدا می کند؟ چه فاکتورهایی بر روی کیفیت فرش تاثیر گذار هستند؟ آیا شما هم با این سوالات در هنگام خرید فرش ماشینی روبرو شده اید؟ فرش ماشینی را می توانیم از جهات مختلف مورد بررسی قرار دهیم. اما مهمترین فاکتور در تولید یک فرش با کیفیت ، الیاف خوب و مرغوب است . در این مقاله قصد داریم به فاکتورهای تاثیرگذار در کیفیت فرش ماشینی به اختصار بپردازیم و به خصوص الیاف فرش و نقش آن ها در کیفیت فرش را بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.

تعریف شما از یک فرش با کیفیت چیست؟

افراد مختلف با تعبیرهای مختلفی فرش با کیفیت را توصیف می کنند. یک فرش که نرم باشد ، در قالیشویی با شستشو از بین نرود، تغییر رنگ نداشته باشد، شل نشود و یا تغییر سایز ندهد. اما تعریف تخصصی که می تواند همه این تعبیر ها را شامل شود این است که فرش با کیفیت فرشی است که اولا نرم و راحت باشد و ثانیا در مرور زمان ، تغییر ظاهر ندهد و به اصطلاح به همان شکلی باقی بماند که در ابتدای خرید فرش بوده است. در ادامه  با جزئیات بیشتری برخی از این فاکتورها را بررسی می کنیم.

خراب نشدن فرش

فرش از الیاف طبیعی یا مصنوعی تشکیل می شود. الیاف طبیعی به صورت طبیعی و جداگانه از کنف، پنبه‌ و .. به دست می‌آید، در حالی که الیاف مصنوعی از منابع هیدروکربن مانند نفت استخراج می‌شوند. اگر چه عواملی مثل رطوبت بالا می تواند هر نوع از فرش را دچار پوسیدگی یا خرابی کند ، می توان گفت فرش هایی که دارای الیاف طبیعی مثل پشم ، کرک و ابریشم هستند امکان دارد زودتر از فرش های با الیاف مصنوعی خراب شوند. چرا که ممکن است دچار بید زدگی یا پوسیدگی شوند. بنابراین به مراقبت بیشتری نیاز دارند.

ماندگاری در ظاهر فرش 

جدای از عدم پوسیدگی و خرابی که می توان گفت اکثر فرش های ماشینی این فاکتور را دارا می باشند، آن چه در بحث مقایسه کیفیت فرش های ماشینی اهمیت بیشتری پیدا می کند ، این است که آیا فرش پس از چند سال استفاده و به اصطلاح پا خور شدن، همان ظاهر روز اول پس از خرید را دارد یا خیر؟

مطمئنا برای مامهم است که اگر یک فرش نرم و راحت را خرید کرده ایم ، آیا این فرش بعد از دو یا سه سال یا حتی بیشتر، به همان اندازه نرم و راحت خواهد بود یا پس از پاخور شدن ، سفت می شود و یا گل ها و نقش های طرح فرش ، آن زیبایی اولیه را از دست می دهند.

عدم پرز دهی فرش

پرز دهی عامل اساسی است که در حال حاضر اکثر خریداران فرش با کیفیت با آن روبرو هستند. اگر به یاد بیاورید در قدیم در مهمانی های بزرگ فرش هایی پهن می شد که پرز دهی آنها بسیار بالا بود و همین امر سبب می شد افرادی که برای مدت کوتاه هم از این فرش استفاده می کنند ناراضی باشند . زیرا پرز باعث می شد تمام لباس های مهمان ها خراب شود و با رفت و آمد روی این فرش ها پرز ها در هوا معلق بمانند. علاوه بر این موضوع افرادی که به پرز فرش حساسیت دارند هم دچار نارضایتی می شدند.

بنابراین بسیاری از مردم به خصوص آن هایی که به پرز فرش حساسیت دارند ، عدم پرز دهی فرش ماشینی را در درجه اول اهمیت در انتخاب و خرید فرش با کیفیت در نظر می گیرند.

چه ویژگی هایی بر روی کیفیت فرش ماشینی تاثیر گذار هستند؟

یکی از فاکتور های مهم و تاثیر گذار بر کیفیت فرش ماشینی ، جنس نخ به کار رفته در آن است. 3 نوع نخ ، ساختار فرش ماشینی را تشکیل می دهند. نخ تار و نخ پود همان نخ های اکثرا سفید رنگی هستند که در پشت فرش ماشینی دیده می شوند و در حقیقت اسکلت فرش را می سازند. نخ خاب همان نخی است که وقتی رو و ظاهر فرش ماشینی را می بینیم ، نمایان هستند و در رنگ های مختلف طرح و نقش فرش ماشینی را خلق می کنند.

نخ خاب نخی است که ما می توانیم با لمس فرش آن را حس کنیم. زمانی که شما فرش را لمس می کنید و می گویید این فرش زبر یا نرم است در حقیقت شما زبر یا نرم بودن نخ خاب را برسی کرده اید. همچنین اگر مشتری ای می گوید فرش پرز دهی دارد یعنی نخ خاب استفاده شده در این فرش قابلیت پرز دهی دارد.

جنس نخ خاب فرش

آن چه بیشترین تاثیر را در کیفیت فرش ماشینی دارد و منشا و سرچشمه تفاوت بین فرش های مختلف است ، جنس نخ خاب است. در حقیقت این نخ خاب است که در استفاده از فرش ماشینی پاخور می شود و در معرض اتفاقات مختلف از جمله کثیفی، سوختگی و … قرار می گیرد. بنابراین بیشترین تاثیر را در حفظ ظاهر و زیبایی فرش ماشینی ، جنس نخ خاب آن دارد.

انواع مختلفی از نخ در فرش ماشینی استفاده می شود. که قصد داریم به ترتیب به بررسی آنها بپردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مقاله جنس فرش را مطالعه کنید. و اطلاعات کاملی از جنس های فرش تهیه کنید.

فرش اکریلیک

فرش اکریلیک از نخ اکریلیک در خاب فرش استفاده می کند. این نخ از ثبات و ایستایی زیادی برخوردار است بنابراین یک فرش که با نخ اکریلیک بافته شود بسیار مستحکم و مقاوم است و ظاهر فرش تا سال ها بدون تغییر باقی می ماند.

می توان تنها عیب فرش اکریلیک را پرز دهی این نوع نخ خاب دانست. البته میزان این پرز دهی با استفاده از فرآیند هیت ست شدن که در ادامه به آن اشاره می کنیم، به شدت کاهش می یابد و به هیچ وجه دیگر آزار دهنده نیست.

اما اگر فرش اکریلیک هیت ست شده شما در ابتدای خرید فرش پرز دهی داشت، نگران نباشید. پس از چند بار کشیدن جاروبرقی بر روی فرش تقریبا یک فرش بدون پرز دهی را خواهید داشت.

فرش ورجین

به ورجین “شبه اکریلیک” گفته می شود. این نخ تا حدود زیادی به اکریلیک شبیه است و تشخیص آنها سخت است. این نخ از پلی استر بهتر است اما نمی توان گفت از اکریلیک هم بهتر است. چرا که رگ و ریشه نخ ورجین پلی استر است . به عبارت دیگر می توان گفت فرش ورجین در رده بین پلی استر و اکریلیک قرار می گیرد ، نه به اندازه اکریلیک فرش با کیفیت است و نه از فرش های پلی استر بی کیفیت تر است. 

فرش پلی استر

 از آنجایی که درصد پلاستیک این نخ بالا است پرز دهی هم ندارد و از براقیت بیشتری نسبت به اکریلیک برخوردار است . این نخ از ثبات و ایستایی پایینی برخوردار است. این فرش ها به اندازه فرش های اکریلیک با کیفیت نیستند.

فرش BCF

این نخ ترکیبی از نخ پروپیلن و پلی استر است. عمدتا فرش های ماشینی ای که با این نخ بافته می شوند در میان جنس های نخ خاب که در بالا به آن اشاره کردیم، از نظر کیفیت در رده پایین تری قرار می گیرند. چرا که فرش بی سی اف در اثر پا خور زیاد ممکن است سفت می شود و فرش های ماشینی با نخ BCF خشن تر از فرش های اکریلیک به نظر می رسند. 

اما ویژگی مثبت در فرش های بی سی اف ، قیمت پایین آن ها در مقایسه با دیگر انواع جنس نخ خاب فرش ماشینی است. به دلیل همین قیمت پایین است که در طرح های مدرن و برای فرش آشپزخانه ، فرش اتاق خواب و یا گلیم فرش از فرش های ماشینی با جنس نخ خاب BCF استفاده می شود. 

فرش ویسکوز یا ابریشم مصنوعی

فرش بافته شده با الیاف ویسکوز از دسته فرش های جدید در بازار فرش ماشینی است که بسیار نرم و لطیف است و به فرش ابریشم مصنوعی شهرت پیدا کرده است. قیمت این فرش ها حتی از فرش های اکریلیک هم گران تر است. ولی باید به این نکته توجه داشته باشید که با این وجود فرش اکریلیک همچنان بیشترین میزان ماندگاری و دوام را در بین فرش های ماشینی دارا است.

اگرچه فرش ها یابریشم مصنوعی معمولا در تراکم 1500 شانه بافته می شوند و همین امر همان وطر کهه در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد، باعث می شود که تغییر ظاهر زیادی نسبت به فرش های پلی استر نداشته باشند.

فرآیند هیت ست شدن نخ خاب در فرش ماشینی

بهترین و با کیفیت ترین نخ استفاده شده در صنعت فرش ماشینی اکریلیک هیت ست شده ست. این نخ همان نخ اکریلیک است که طی فرایندی با دستگاه مخصوص بخار به آن حرارت وارد شده است. فرآیند هیت ست سبب می شود تا رشته های نخ همراه با حرارت ، بیشتر به هم تابیده شوند.

فرش های اکریلیک و BCF با طی کردن فرآیند هیت ست بسیار مستحکم و مقاوم می شوند. و این فرآیند همان فرآیندی است که باعث می شود پرز دهی فرش به شدت کاهش پیدا کند و تقریبا به صفر برسد.

تاثیر شانه و تراکم فرش ماشینی در کیفیت فرش 

شانه و تراکم هم در کیفیت فرش بی تاثیر نیست. در فرش های با شانه و تراکم پایین چون فاصله بین گره ها زیاد است پس از مدتی استفاده شاهد این هستیم که فرش جلوه و زیبایش را از دست می دهد و نخ های فرش روی هم می خوابند. نمونه بارز این ویژگی را در فرش شگی یا پرزبلند می توان مشاهده کرد. در فرش های شگی از خاب بلند و همین طور تراکم پایین مثل 160 شانه استفاده می شود. در این فرش ها پرز یا خاب فرش پس از مدتی استفاده روی هم می خوابد و مقدار زیبایی از زیبایی اولیه خود را از دست می دهد. 

برای آشنایی با نحوه تشخیص شانه فرش ماشینی که همان تراکم عرضی فرش است و یا تراکم فرش ماشینی که به تراکم طولی فرش اطلاق می شود، می توانید مقاله های ما در این باره را مطالعه بفرمایید.

آیا فرش 1500 شانه از فرش 700 شانه با کیفیت تر است؟

اما آیا هرچه شانه و تراکم فرش بیشتر باشد، فرش مقاوم تر و بادوام تر می شود؟ پاسخ این سوال منفی است. در حقیقت وقتی فرش به اندازه کافی تراکم پیدا کرد به طوری که حتی نتوانید به راحتی انگشتتان رادر لابلای خاب فرش فرو کنید ، نخ های خاب متراکم فرش به اصطلاح یکدیگر را نگه می دارند و از افتادگی و تغییر ظاهر طرح و نقش فرش جلوگیری می کنند.

می توان گفت فرش 700 شانه و شانه های بالاتر یعنی فرش 100 شانه ، فرش 1200 شانه ، فرش 1500 و 1600 شانه، همگی دارای این ویژگی هستند. یعنی بالا رفتن شانه و تراکم فرش در این دسته از فرش ها تاثیر قابل مشاهده ای بر روی کیفیت فرش نمی گذارد. یعنی نمی توان گفت که مثلا فرش 1500 شانه از فرش 700 شانه با کیفیت تر است.

چرا که آن چه در این فرش ها با بالا رفتن تراکم تغییر می کند ، در حقیقت قطر نخ است. یعنی مثلا فرش 500 شانه با نخ های نازک تری نسبت به فرش 700 شانه بافته می شود که همین مسئله کمک می کند که طرح های ظریف تری در فرش 1500 شانه بافته شوند. ولی اگر سعی کنید انگشت خود را در بین گره های هر یک از دو نوع فرش فرو کنید می بینید که تفاوت چندانی در فشردگی بین گره ها احساس نمی شود.

بنابراین موثر ترین فاکتور در کیفیت فرش های 700 شانه به بالا همان جنس نخ خاب است که در بالا به آن اشاره کردیم.

چگونه از کیفیت فرش انتخابی خود مطمئن شویم؟

پاسخ این است که این کار بدون انجام آزمایش های دقیق و موشکافانه امکان پذیر نیست. اما اگرچه پی بردن به جنس نخ خاب فرش ماشینی از طریق دیدن یا لمس کردن حتی برای متخصصان فرش ماشینی کار مشکلی است ، راهکارهایی وجود دارد که تا حدی از با کیفیت بودن فرش خود مطلع شوید. یا حداقل متوجه شوید که یک فرش اصل را خرید کرده اید یا خیر.

اولین منبع که می توانید به آن تا حدی استناد کنید برچسب پشت فرش است. خیلی از افراد برای سودجویی و منافع شخصی خود ممکن است از برچسب های برند یک شرکت معتبر دیگر استفاده کنند و آن برچسب را پشت فرشی بزنند که بی کیفیت تر است . بنابراین دقت کنید که اطلاعات کامل از کارخانه تولیدی از جمله شماره تماس یا آدرس کارخانه فرش در برچسب موجود باشد.

از طرف دیگر اداره استاندارد سیاست جدیدی را در این بین در نظر گرفته است  و آن هم این است که شما می توانید شماره استاندارد فرش را به شماره ای که روی برچسب فرش زده شده پیامک کنید و از اصالت برند فرش خود مطمئن شوید.

خرید فرش از یک فروشگاه فرش معتبر مثل قالی کاشان که نماد اعتماد الکترونیک و سال ها تجربه فروش فرش با کیفیت را در کارنامه خود دارد هم می تواند به شما در ایجاد آرامش و اطمینان در خرید فرش ماشینی کمک زیادی کند.

تشخیص جنس فرش با لمس کردن

البته که تشخیص صد در صد نخ از نزدیک امکان پذیر نیست و نیاز به آزمایش دارد. اما تا حدودی می توان با لمس فرش به جنس آن پی برد.

اگر نخ پلی استر را لمس کنید پی خواهید برد ، جنس پلی استر براق است و کمی زبرتر و خشن تر  از نخ اکریلیک است.

همانطور که در بالا گفتیم ورجین و اکریلیک تا حدود بسیار زیادی به یکدیگر شبیه هستند. اما می توان گفت فرش با نخ اکریلیک بسیار لطیف تر و نرم تر فرش با نخ خاب ورجین است.

BCF هیت ست شده هم لطیف تر از نخ BCF است. اما لطافت آن از اکریلیک کمتر است.

در نهایت کدام فرش از همه انواع فرش با کیفیت تر است؟

اگر بخواهیم یک جمع بندی بر روی مطالب ارائه شده داشته باشیم، می توان گفت که با کیفیت ترین فرش در بازاز فرش ماشینی امروزه فرش 100% اکریلیک هیت ست شده 700 شانه ، فرش 1000 شانه ، 1200 شانه و 1500 شانه است ، چرا که مقاوم و نسبتا نرم و لطیف است ، بدون آب رفت و تغییر اندازه است و در اثر پاخور زیاد پس از سال ها استفاده هم تغییر شکل قابل ملاحظه ای نخواهد داشت. همچنین فرش های با این جنس در برابر شستشو های مکرر و ساییدگی بسیار با دوام و مقاوم هستند.