اصول حفظ، نگهداری و شستشوی فرش ماشینی و دستباف

حفظ و نگهداری صحیح از فرش خصوصا فرش دستباف با توجه به قیمت آن امری بسیار مهم است. از این رو دانستن نکات مربوط به حفظ، نگهداری و شستشوی فرش ماشینی و فرش دستباف بسیار مهم است. نگهداری اصولی از فرش کمک می کند سال های طولانی ظاهر اولیه خود را حفظ نموده و تغییری در بافت آن ایجاد نشود. در این مقاله و مقاله بعدی در قالی کاشان سعی شده تمامی نکات مربوط به نگهداری فرش هم چنین شست و شو و پاک کردن انواع لکه های فرش خصوصا در فرش های رنگ روشن بازگو شود. با ما در ادامه این مطلب همراه شوید.

نکاتی برای نگهداری و شستشوی فرش

دانستن روش ها و نکته های حفظ، نگهداری و شستشوی فرش ماشینی و دستباف از اصول مهم خانه داری است. نگهداری اصولی از فرش در حفظ زیبایی دکوراسیون خانه هر ایرانی مستقیما تاثیر گذار است. در این مقاله می خواهیم چند نکته ساده اما کاربردی را برای نگهداری، شستشو و تمیز نگه داشتن فرش برای شما بازگو کنیم.

اولین و مهم ترین نکته در حفظ و نگهداری فرش تمیز نگه داشتن آن است تا به شستن نیازی پیدا نکند. البته شاید شما بگویید: که مگر امکان دارد که نیاز به شستشوی فرش پیش نیاید؟! به ویژه اگر در خانه بچه هم باشد! حق با شماست. منظور ما هم دقیق این نیست. بلکه منظور این بود که حتی المقدور سعی کنید که تعداد دفعات شستشوی کامل فرش را کاهش دهید. یکی از راه های این کار، لکه برداری فرش و بر طرف کردن لکه های مختلفی است که ممکن است بر روی فرش ایجاد شود. عمر قالی و فرش با کیفیت معمولا بالای ۱۰ سال می باشد که با نگهداری مناسب و استفاده درست می تواند به ۳۰ سال هم برسد.

فرش های ماشینی کاشان امروزه به بهترین نخ های اکریلیک بافته می شوند. به همین دلیل طول عمر بسیار بالایی دارند. دراین مورد نیز بین فرش 700 شانه و فرش 1500 شانه تفاوت چندانی وجود ندارد.

شستن فرش؛ سنتی یا صنعتی؟

در ابتدا بد نیست بدانید شستن زیاد فرش ها، خصوصا فرش های دستباف و اصیل ایرانی کار درستی نیست. اما در صورت نیاز، شستشوی سنتی فرش گزینه مناسبی نخواهد بود. با پیشرفت تکنولوژی و روی کار آمدن وسایل و تجهیزاتی برای شستشوی فرش ها، شستشوی صنعتی راهی مناسب تر برای زدودن آلودگی ها از فرش است. در روش صنعتی، به دلیل تخصصی بودن کار و استفاده از مواد مخصوص از تار و پود فرش و رنگ آن به خوبی محافظت می شود. این کار باعث طول عمر بیشتر فرش یا قالی خواهد شد. 

تاثیر نور مستقیم خورشید بر فرش:

تابش مستقیم آفتاب هرچند که اثرات بسیار مفید و خوبی برای فضای منزل دارد، اما در مورد فرش مضر است. این نکته را فراموش نکنید که اگر فرش شما به صورت دائم زیر نور مستقیم آفتاب باشد قطعا رنگ آن دچار تغییرات خواهد شد. بنابراین اگر برای گرم شدن خانه یا افزایش نور در برخی مواقع پرده ها را کنار می زنید و پنجره ها را باز می کنید، بهتر است بر روی فرش خود یک ملافه یا روفرشی بیندازید. مخصوصا اگر در معرض آفتاب تند تابستان باشد. فراموش نکنید که تابش نور مستقیم آفتاب در طولانی مدت ممکن است باعث کاهش کیفیت فرش شما شود . لازم به ذکر است که این کاهش کیفیت بسته به جنس نخ های به کار رفته در فرش شما متغیر است . 

فرش را به طور منظم جارو بکشید:

یکی از مهم ترین نکات در حفظ و نگهداری فرش استفاده از جارو برقی به شکلی منظم است. جارو کشیدن فرش باید به شکلی اصولی انجام پذیرد. پیشنهاد می شود حداقل هفته ای یک مرتبه و حداکثر سه مرتبه از جاروبرقی برای تمیز کردن فرش استفاده شود. استفاده از جارو برقی بدین شکل باعث افزایش چشمگیر طول عمر فرش و زیبایی بیش تر آن می شود. برای گرفتن بهترین نیتجه در جارو زدن فرش بهتر است از بیش ترین قدرت جاروبرقی استفاده کنید. هم چنین جارو زدن را به آرامی و در تمام جهات انجام دهید تا تمامی ذرات ریز و گرد و غبار از بافت فرش جدا شود. برای حفظ زیبایی فرش و جلوگیری از بو گرفتن آن نیز می توان از جوش شیرین قبل از جارو زدن استفاده کرد.

روی فرش تان با کفش راه نروید :

یکی از مهم ترین مواردی که باعث کاهش عمر قالی ایرانی می شود، راه رفتن با کفش بر روی آن است. چنانچه با کفش بر روی فرش راه بروید، فرش به دلیل نشستن گرد و خاک مضاعف روی فرش، کثیف شدن فرش چندین برابر می شود. علاوه بر این،بافت فرش فشار مضاعفی را تحمل می کند که خود به مرور زمان موجب لطمه دیدن فرش و از بین رفتن زیبایی اولیه آن در مدت زمان بسیار کمتری می شود. بنابراین اگر با کفش در منزل یا محلی که از فرش استفاده می کنید راه می روید، توصیه می کنیم فرش را در محل هایی مثل زیر میز پذیرایی پهن کنید تا احتمال کثیف شدن آن کاهش یابد.

نگهداری یا جابجا کردن فرش : 

در صورت عدم استفاده و نگهداری طولانی مدت فرش در یک مکان یا جابجایی آن حتما باید آن را لول کنید. توجه داشته باشید که از تا کردن فرش به منظور گرفتن جای کمتر بپرهیزید . در فرش های جدید مانند فرش 1500 شانه و فرش 1200 شانه از پنبه به عنوان نخ پود استفاده شده است. این امر از آسیب رسیدن به فرش در هنگام تا کردن نیز جلوگیری می کند. از دیگر نکات قابل توجه در نگهداری فرش پهن کردن آن روی یک سطح خشک و بدون هیچگونه رطوبت است . مهمترین عامل پوسیدگی فرش نفوذ رطوبت به الیاف فرش است . برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به فرش نیز بهتر است از کاور مخصوص فرش یا نایلونی ضخیم استفاده کنید. این کار از ورود گرد و غبار به بافت فرش نیز جلوگیری خواهد کرد.

تمیز نگه داشتن ریشه های فرش : 

تمیز نگه داشتن ریشه های فرش از موارد اساسی در نگهداری فرش است. برخی برای جلوگیری از کثیف شدن زود هنگام ریشه ها، روی آنها را با نوار چسب پهن می پوشانند . لازم به ذکر است که مواد موجود در چسب می تواند باعث آسیب رساندن به الیاف فرش شود. ریشه فرش یکی از مهم ترین قسمت های فرش است و در طول عمر آن تاثیر به سزایی دارد. یکی از راه های نگهداری از ریشه فرش استفاده از کارو های توری شکل است. با استفاده از این کاور ها هوا به خوبی بین ریشه های فرش جریان خواهد داشت. در این کاور ها از هیچ نوع چسبی استفاده نشده که خود نکته ای بسیار مثبت است. این کاور ها از ورود غبار یا کثیفی به ریشه ها جلوگیری کرده و از آسیب رسیدن به آنها در اثر رفت و آمد زیاد پیش گیری خواهند کرد.

عدم قراردادن اشیاء اضافی و سنگین روی فرش : 

از قرار دادن وسایل اضافی و دارای پایه روی بافت فرش باید جلوگیری شود. قرار گرفتن مواردی این چنین مانند پایه های مبل روی فرش سبب می شود بافت آن به مرور فشرده شود. هم چنین نرمی و حالت اولیه خود را از دست بدهد. این مورد در فرش های جدید مانند فرش 1500 شانه کم تر است. در صورتی که چاره ای به جز قرار دادن مبلمان روی فرش ندارید می توانید از زیر مبلی های چوبی یا پلاستیکی برای پایه های مبل استفاده کنید.

این کار باعث می شود فشار پایه های مبل روی بافت فرش پخش شود. در نتیجه آسیب رسیدن به آن به حداقل برسد. بهتر است محل پایه های مبلمان را نیز به صورت دوره ای تغییر دهید. نکته مهم دیگر در این باره قرار دادن گلدان ها روی فرش است. با توجه به رطوبت موجود در گلدان ها حتی الامکان از این کار جلوگیری کنید تا از ورود رطوبت به بافت فرش جلوگیری شود.

جلوگیری از بید زدن فرش : 

یکی از شایع ترین مواردی که باعث از بین رفتن بافت فرش می شود بید زدگی فرش است. بید خوردگی فرش به وسیله دسته ای از حشرات موذی به نام بید انجام می شود. این حشرات با نفوذ در فرش از پشم های فرش برای تغذیه خود استفاده می کنند. فرش هایی که در فضا های تاریک و مرطوب قرار داده شوند به شدت در معرض بید خوردگی قرار دارند. اگر برای مدت زیادی از فرش خود استفاده نخواهید کرد بهتر است از نفتالین برای جلوگیری از بید زدن فرش استفاده شود. برای این کار قبل ار لول کردن فرش پارچه ای سفید و تمیر روی فرش قرار داده و نفتالین پودر شده را روی آن بریزید. هم چنین پیشنهاد می شود پس از مدتی فرش های استفاده نشده را در معرض نور خورشید و هوای آزاد بگذارید تا رطوبتی در آن ها ایجاد نشود.

مهمترین کار پس از آسیب رسیدن به بافت فرش :

پس از آسیب رسیدن به فرش بلافاصله نسبت به ترمیم و رفوی آن اقدام کنید . زیرا هرچه زمان بیشتری از آن بگذرد فرش بیشتر آسیب می بیند. هم چنین ترمیم و رفوی آن سخت تر خواهد شد . در صورت مشاهده بید در فرش بلافاصله از محلول ضد بید استفاده کنید. در آخر بهتر است برای جلوگیری از وارد شدن آسیب بیش تر به بافت فرش از قالی شویی هایی معتبر برای رفو و ترمیم فرش کمک بگیرید. دراین متن در قالی کاشان سعی شد تا مهم ترین نکات در مورد حفظ، نگهداری و شستشوی اصولی فرش ماشینی و دستباف بیان شود. امیدواریم این نکات مورد استفاده شما قرار عزیزان قرار گیرد.

نکات شرایط سطح پهن کردن فرش

• سطح باید صاف، خشک و عاری از گرد و خاک باشد.
• سطح زیر فرش گچی، خاکی يا آهکی نباشد؛ زیرا تأثیر نامطلوبی روی رنگ آن دارد.
• زیر فرش موکت و يا فرش ديگری پهن نشود.
• وسایل سنگین و نوک تیز مانند پایه مبل و صندلی را مستقیم روی فرش قرار ندهید.
• نور خورشید مستقیم روی فرش نتابد، چون به تدریج باعث کم شدن کیفیت رنگ ها و تار و پود فرش می­شود.
• در محیط های عاری از رطوبت نگهداری شود.
• فرش ماشینی را پس از مدتی استفاده سرو ته کنید تا از همهٔ قسمت‌های آن یکنواخت استفاده شود.
• طول و عرض فرش ماشینی باید به اندازه یا کمتر از ابعاد محل استقرار آن باشد.
• فرش های ماشینی بر روی کف های سرامیک حرکت می کنند پس از ترمز فرش استفاده کنید.
• هر چند وقت یک‌بار جای فرش قسمت نشیمن را با فرش مهمان خانه عوض کنید.
• اگر فرش در محیط پر رفت و آمد پهن شده است، سالی یک‌بار فرش را 180 درجه بچرخانید. در نتیجه کل فرش به مرور زمان به طور یکسان ساییده می شود و ظاهر زیبای فرش حفظ می شود.

نحوه جارو کردن فرش ماشینی

• با توجه به میزان رفت و آمد حداقل هر دو هفته یک‌بار فرش را جارو برقی بکشید
• جارو برقی را در جهت خاب فرش بکشید.
• استفاده از جارو برقی های با برس ضربه زننده برای جذب گرد و خاک بسیار مؤثر است.
• استفاده از جاروی برقی در جهت‌های مختلف روی فرش سبب می‌شود جهت نخ خاب فرش به صورت نامنظم درآید و فرش ظاهری نامرتب پیدا کند.
• استفاده از جاروی دستی برای جارو کردن فرش ماشینی به مرور زمان باعث ساییدگی سطح فرش می شود. حتی مقداری از گرد و خاک را به داخل فرش و بین پرزهای آن منتقل می کند